Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Ergenler İçin Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeğinin Cinsiyet ve Okul Kademesi Değişkenleri Açısından Ölçme Değişmezliğinin İncelenmesi / Examining the Measurement Invariance of the Social Media Addiction Scale for Adolescents in Terms of Gender and Grade Level Variables

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 3, 105 - 119, 30.06.2023

Oğuz Koç Erdem Boduroğlu Hüseyin Ekinay

https://doi.org/10.19160/e-ijer.1276973

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, Ergenler İçin Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği'nin cinsiyet ve okul kademesi açısından ölçme değişmezliğine sahip olup olmadığını incelemektir. Çalışma betimsel modeldedir. Çalışmada örneklem, Niğde Ölçme Değerlendirme Merkezi tarafından yürütülen eğitim araştırmaları kapsamında yer alan 939 ortaokul ve lise öğrencisinden oluşmaktadır. Örneklem iki düzeyli tabakalama yöntemi kullanılarak oluşturulmuştur. Ölçme değişmezliği analizi için Çok Gruplu Doğrulayıcı Faktör Analizi (ÇG-DFA) yaklaşımı tercih edilmiştir Analiz öncesinde kayıp veri analizi, uç değer analizi, örneklem büyüklüğü, çok değişkenli uç değer analizi, normallik için çarpıklık ve basıklık değerlerinin incelenmesi, doğrusallık incelemesi, eşvaryanslılık incelemesi ve çoklu bağlantı durum incelemesi gerçekleştirilmiştir. Ön inceleme doğrultusunda WLSMV tahminleyicisi kullanarak analizler gerçekleştirilmiştir. Analizde; doğrulayıcı faktör analizi ayrı ayrı incelenmiş, özdeş faktör yapısının eş zamanlı testi uygulanmış, faktör yüklerinin eşitliği test edilmiş, gösterge sabitlerinin eşitliği test edilmiş ve gösterge artık varyanslarının eşitliği test edilmiştir. Gerçekleştirilen analizler sonucunda ölçeğin hem cinsiyet hem okul kademesi açısından skaler düzeyde ölçme değişmezliğine sahip olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Elde edilen bu bulgular ile cinsiyet ve okul kademesi açısından gruplar arasında örtük veya gözlenen ortalamalar karşılaştırılabileceği ve farklı örneklemlerden toplanan verilerin daha güvenli bir şekilde kullanılabileceği ifade edilebilir. Bu çalışma, Niğde örnekleminde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada kullanılan ölçeğin ölçme değişmezliği çalışmalarının Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde ve farklı gelişmişlik düzeylerindeki illerde tekrarlanmasının sonuçları farklılaştırabileceği düşünülmektedir. Bundan sonraki çalışmalarda farklı alt gruplar açısından ölçme değişmezliği araştırmaları yürütülebilir. Bu çalışmada ÇG-DFA kapsamında ölçme değişmezliği incelenmiş olup önümüzdeki çalışmalarda farklı teoriler ve teknikler ile ölçme değişmezliği incelemesi gerçekleştirilebilir.

Anahtar Kelimeler

Ergenler için sosyal medya bağımlılığı ölçeği Cinsiyet Okul Kademesi Ölçme değişmezliği

Kaynakça

  • Akar, E. (2010). Sosyal medya pazarlaması: Sosyal Web’de pazarlama stratejileri. Ankara: Efil Yayınevi.
  • Alican, C., ve Saban, A. (2013). Ortaokul ve lisede öğrenim gören öğrencilerin sosyal medya kullanımına ilişkin tutumları: Ürgüp örneği. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 35, 1–14.
  • Andreassen, C. S., Billieux, J., Griffiths, M. D., Kuss, D. J., Demetrovics, Z., Mazzoni, E., & Pallesen, S. (2016). The relationship between addictive use of social media and video games and symptoms of psychiatric disorders: A large-scale cross-sectional study. Psychology of Addictive Behaviors, 30(2), 252.
  • Ayğar, B. B., ve Uzun B. (2018). Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği’nin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 5(3), 1–19.
  • Baz, F. Ç. (2018). Sosyal medya bağımlılığı: Üniversite öğrencileri üzerine çalışma. OPUS International Journal of Society Researches, 9(16), 276-295.
  • Bialosiewicz, S., Murphy, K., & Berry, T. (2013). An introduction to measurement invariance testing: Resource packet for participants. American Evaluation Association, 27(5), 1-37.
  • Boer, M., Stevens, G. W., Finkenauer, C., Koning, I. M., & van den Eijnden, R. J. (2022a). Validation of the social media disorder scale in adolescents: findings from a large-scale nationally representative sample. Assessment, 29(8), 1658-1675.
  • Boer, M., van den Eijnden, R. J., Finkenauer, C., Boniel‐Nissim, M., Marino, C., Inchley, J., ... & Stevens, G. W. (2022b). Cross‐national validation of the social media disorder scale: findings from adolescents from 44 countries. Addiction, 117(3), 784-795.
  • Bolat, D., ve Korkmaz, Ö. (2021). Ortaokullarda ergenlik çağındaki öğrencilerin siber zorbalık davranışları, sosyal medya bağımlılıkları ve sosyal medya bozuklukları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 25(1), 253-268.
  • Boyd, D. M., & Ellison, N. B. (2007). Social network sites: Definition, history, and scholarship. Journal of Computer‐Mediated Communication, 13(1), 210-230.
  • Bozkurt, S. (2019). Türkiye’de Kırsal Alanda Sosyal Medya Eğilimleri: Balıkesir’in Kepsut İlçesi Örneği. SDÜ İfade, 2(1), 9-35.
  • Brown, T. A. (2015). Confirmatory factor analysis for applied research. New York, NY: The Guilford Press.
  • Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum (23. baskı). Ankara: Pegem Yayınları.
  • Chen, B. & Bryer, T. (2012). Investigating instructional strategies for using social media in formal and informal learning. Research Articles, 13(1), 87-104.
  • Chen, F. F. (2007). Sensitivity of goodness of fit indexes to lack of measurement invariance. Structural equation modeling: a multidisciplinary journal, 14(3), 464-504.
  • Chen, I. H., Strong, C., Lin, Y. C., Tsai, M. C., Leung, H., Lin, C. Y., ... & Griffiths, M. D. (2020). Time invariance of three ultra-brief internet-related instruments: Smartphone application-based addiction scale (SABAS), Bergen social media addiction scale (BSMAS), and the nine-item internet gaming disorder scale-short form (IGDS-SF9)(study Part B). Addictive Behaviors, 101, 105960.
  • Cheung, G.W.,& Rensvold, R. B. (2000). Assessing extreme and acquiescence response sets in cross-cultural research using structural equations modeling. Journal of Cross-Cultural Psychology, 31(2), 187-212.
  • Cheung, G. W.,& Rensvold, R. B. (2002). Evaluating goodness-of-fit indexes for testing measurement invariance. Structural equation modeling, 9(2), 233-255.
  • Çakıcı Eser, D. (2022). Verilerin analize hazırlanması: Sayıltıların test edilmesi. S. Göçer Şahin ve M. Buluş (Ed.), Adım adım uygulamalı istatistik içinde (s.9-56).
  • Çifçi, S. ve Kumcağız, H. (2023). The relationship between fear of missing out and subjective well-being in adolescent: The mediating role of social comparison and loneliness, E-International Journal of Educational Research, 14 (2), 83-101. DOI: https://doi.org/10.19160/e-ijer.1187412
  • Çömlekçi, M. F.,ve Başol, O. (2019). Gençlerin sosyal medya kullanım amaçları ile sosyal medya bağımlılığı ilişkisinin incelenmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(4), 173-188.
  • Demirci, İ. (2019) Bergen sosyal medya bağımlılığı ölçeğinin Türkçeye uyarlanması, depresyon ve anksiyete belirtileriyle ilişkisinin değerlendirilmesi Anadolu Psikiyatri Dergisi, 20(1),15-22. http://dx.doi.org/10.5455/apd.41585
  • Deniz, L.,ve Gürültü, E. (2018). Lise öğrencilerinin sosyal medya bağımlılıkları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(2), 355-367.
  • Ekşi, H., ve Çiftçi, M. (2017). Lise öğrencilerinin problemli internet kullanım durumlarının dinî inanç ve ahlaki olgunluk düzeylerine göre yordanması. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 4, 181–206. http://dx.doi. org/10.15805/addicta.2017.4.2.0013.
  • Erinç, Z. Ö., İnce, G., Eliaçık, K., Öztürk, Y. K., Elmalı, F., Emir, B., Kanık, A., ve Helvacı, M. (2022). Sosyal Medya Kullanım Bozukluğu Ölçeğinin yetişkinlere uyarlanması: Geçerlilik-güvenilirlik çalışması. İzmir Tıp Fak Dergisi, 1(1), 12-1.
  • Erkuş, A.,ve Selvi, H. (2019). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme III: ölçek uyarlama ve norm geliştirme. Pegem Akademi.
  • Erzen, E., ve Odacı, H. (2021). Sosyal Medya Bozukluğu Ölçeği: Türkçe uyarlama çalışması. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (51), 520-535.
  • Fırat, N., ve Barut, Y. (2018). Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği (SMBÖ)’nin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Journal of Human Sciences, 15(4), 2458-9489.
  • Fraenkel, J.R., Wallen, N.E., & Hyun, H.H. (2012). How to design and evaluate research in education (Eight Edition). New York: McGraw-Hill.
  • Gökdaş, İ. Kuzucu, Y. (2019). Social network addiction scale: The validity and reliability study of adolescent and adult form. International Journal of Assessment Tools in Education, 6(3), 396-414.
  • Gül, D. (2019). Kırsal ve kentsel alanda bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanım durumu: Ankara örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
  • Güney, M.,ve Taştepe, T. (2020). Ergenlerde sosyal medya kullanımı ve sosyal medya bağımlılığı. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(2), 183-190.
  • Gürültü, E. (2016). Lise öğrencilerinin sosyal medya bağımlılıkları ve akademik erteleme davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
  • Holotescu, C., & Grosseck, G. (2013). An empirical analysis of the educational effects of social media in universities and colleges. Journal of Online Learning Research and Practice, 2(1), 21-32.
  • Hu, L. T.,& Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural equation modeling: a multidisciplinary journal, 6(1), 1-55.
  • Kaya, Z., Vangölü, M. S. , Özdemir, M. ve Marufoğlu, M. (2023). Lise öğrencilerinin dijital bağımlılık ve iyi oluş düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi / An ınvestigation of high school students’levels of digital addiction and well-being according to some variables. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14 (1) , 117-138
  • Karaca, F. ve Tamer, M.A. (2017). Development of a scale to determine high school students’ purposes for the utilization of social networks via smart phones, E-International Journal of Educational Research, 8 (3), 34-45, DOI: 10.19160/ijer.335953
  • Kim, E. S., & Yoon, M. (2011). Testing measurement invariance: A comparison of multiple-group categorical CFA and IRT. Structural Equation Modeling, 18(2), 212-228.
  • Kline, R. B., (2011). Principles and practices of structural equation modelling. New York: The Guilford Press.
  • Kuss, D. J.,& Griffiths, M. D. (2011). Online social networking and addiction: A review of the psychological literature. International Journal of Environmental Research and Public Health, 8(9), 3528–3552.
  • Leung, H., Pakpour, A. H., Strong, C., Lin, Y. C., Tsai, M. C., Griffiths, M. D., ... & Chen, I. H. (2020). Measurement invariance across young adults from Hong Kong and Taiwan among three internet-related addiction scales: Bergen social media addiction scale (BSMAS), smartphone application-based addiction scale (SABAS), and internet gaming disorder scale-short form (IGDS-SF9)(study Part A). Addictive behaviors, 101, 105969.
  • Lin, C. Y., Broström, A., Nilsen, P., Griffiths, M. D., & Pakpour, A. H. (2017). Psychometric validation of the Persian Bergen Social Media Addiction Scale using classic test theory and Rasch models. Journal of behavioral addictions, 6(4), 620-629.
  • Little, T. D. (2013). Longitudinal structural equation modeling. New York, NY: Guilford.
  • Manap, A. ve Durmuş, E. (2021). Dijital ebeveynlik farkındalığının aile içi roller ve çocukta internet bağımlılığına göre incelenmesi. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12 (1) , 141-156.
  • Meredith, W. (1993). Measurement invariance, factor analysis and factorial invariance. Psychometrika, 54(4), 525-543.
  • Mertler, C. A., Vannatta, R. A., & LaVenia, K. N. (2017). Advanced and multivariate statistical methods: Practical application and interpretation. Routledge.
  • Milli Eğitim Bakanlğı. (2020). Milli eğitim istatistikleri örgün eğitim 2019/2020. Erişim adresi: https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_09/04144812_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2019_2020.pdf. Erişim tarihi 02 Ocak 2023.
  • Monacis, L., De Palo, V., Griffiths, M. D., & Sinatra, M. (2017). Social networking addiction, attachment style, and validation of the Italian version of the Bergen Social Media Addiction Scale. Journal of behavioral addictions, 6(2), 178-186.
  • O’Keeffe, G. S.,& Clarke-Pearson, K. (2011). The impact of social media on children, adolescents, and families. Pediatrics, 127(4), 800–804.
  • Orbatu,D., Eliaçık,K., Alagayut, D., Hortu, H., Demirçelik, Y. ,Bolat, N., Elmalı,F., & Helvacı,M. (2020).Ergenlerde Sosyal Medya Bağımlılık Ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlilik ve güvenilirlik çalışması.Anadolu Psikiyatri Dergisi,21 (1), 56-61.
  • Özgenel, M., Canpolat, Ö., ve Ekşi, H. (2019). Ergenler için Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği (ESMBÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 6, 629–662.
  • Raju, N. S., Laffitte, L. J., & Byrne, B. M. (2002). Measurement equivalence: A comparison of methods based on confirmatory factor analysis and item response theory. Journal of Applied Psychology, 87(3), 517.
  • Sarıçam, H., ve Adam Karduz, F. F. (2018). Sosyal Medya Kullanım Bozukluğu Ölçeği'nin Türk kültürüne uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 9(2), 116-135.
  • Schumacher, R. E.,, & Lomax, R. G. (2004). A beginner's guide to structural equation modeling. psychology press.
  • Stănculescu, E. (2022). The Bergen social media addiction scale validity in a Romanian sample using item response theory and network analysis. International journal of mental health and addiction, 1-18.
  • Stevens, J. P. (2009). Applied multivariate statistics for the social sciences. Routledge.
  • Şahin, C., ve Yağcı, M. (2017). Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği-Yetişkin Formu: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 14(1), 523-538.
  • Şen. S. (2020). Mplus ile yapısal eşitlik modellemesi uygulamaları. Ankara: Nobel.
  • Taş, İ. (2017). Ergenler için sosyal medya bağımlılığı ölçeği kısa formunun (SMBÖ-KF) geçerlik ve güvenirlik çalışması. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, 4(1), 27–40.
  • Tekayak, H.V. (2017). AK-TEK sağlıkta sosyal medya kullanımı ölçeğinin geliştirilmesi ve aile hekimlerinin sosyal medya kullanımlarının kişisel ve mesleki gelişimlerine etkilerinin değerlendirilmesi [Yayımlanmamış uzmanlık tezi]. Çukurova Üniversitesi.
  • Tektas, N. (2014). Üniversite öğrencilerinin sosyal ağları kullanımlarına yönelik bir araştırma. Tarih Okulu Dergisi, 7(18), 851–870. http://dx.doi.org./10.14225/Joh474
  • Toprakçı, E. (2017). Sınıf yönetimi. Pegem Akademi.
  • Toprakçı, E. ve Acar, A. (2021). Maarif müfettişlerine ilişkin internet sayfalarında ve sosyal medyada paylaşılan görüşlerin incelenmesi. 5 th International Symposium of Limitless Education And Research (ISLER 2021) Bildiri Kitabı ss.46-54. http://www.sead.com.tr/wp-content/uploads/2021/08/USEAS2021-bildiri-kitabi.pdf Diğer erişim: https://www.erdalToprakçı.com.tr/wp-content/uploads/2021/08/USEAS2021-sadece-bizimki.pdf
  • Tutkun Ünal, A. (2015). Sosyal medya bağımlılığı: Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma [Yayımlanmamış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi.
  • Türkiye İstatistik Kurumu. (2022). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması, 2022. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2022-45587 . Erişim tarihi: 01 Şubat 2023.
  • Valkenburg, P. M., & Peter, J. (2011). Adolescents’ online communication: An integrated model of its attraction, opportunities, and risks. Journal of Adolescent Health, 48, 121–127.
  • Vandenberg, R. J., & H. A. Richardson (2000). A review and synthesis of the measurement invariance literature: Suggestions, practices, and recommendations for organizational research. Organizational Research Methods, 3(1), 4-70.
  • van den Eijnden, R. J., Lemmens, J. S., & Valkenburg, P. M. (2016). The Social Media Disorder Scale. Computers in Human Behavior, 61, 478–487.
  • van der Vijver, F. J. R. & Poortinga, Y. H. (2005). Conceptual and methodological issues in adapting tests. Lawrence Erlbaum Associates.
  • Digital Report (2023). Dijital 2023 global overview report. We are Social & Meltwater, Erişim adresi: https://indd.adobe.com/view/15280b35-8827-433f-9e5a-07f1ec8c23f2. Erişim tarihi: 3 Mart 2023.
  • Widaman, K. F., & Reise, S. P. (1997). Exploring the measurement invariance of psychological instruments: Applications in the substance use domain. In K. J. Bryant, M. Windle, & S. G. West (Eds.), The science of prevention: Methodological advamces from alcohol and substance abuse research(pp. 69-84). Washington, DC. American Psychological Association.
  • Wu, D. A., Li, Z., & Zumbo, B. D. (2007). Decoding the meaning of factorial invariance and updating the practice of multi-group confirmatory factor analysis: A demonstration with TIMSS data. Practical Assesment, Research & Evaluation, 12(3), 1-26.
  • Yeşilay (2023). Türkiye bağımlılıkla mücadele programı. Erişim adresi: https://tbm.org.tr/media/kitaplar/TBM_yetiskin_teknoloji_icerik_web.pdf . Erişim tarihi: 15 Şubat 2023.
  • Young, K. S. (1998). Internet addiction: The emergence of a new clinical disorder. Cyber Psychology, Behavior and Social Networking, 1, 237–244.
  • Yue, H., Zhang, X., Cheng, X., Liu, B., & Bao, H. (2022). Measurement invariance of the bergen social media addiction scale across genders. Frontiers in Psychology, 13, 879259.

Examining the Measurement Invariance of the Social Media Addiction Scale for Adolescents in Terms of Gender and Grade Level Variables / Ergenler İçin Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeğinin Cinsiyet ve Okul Kademesi Değişkenleri Açısından Ölçme Değişmezliğinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 3, 105 - 119, 30.06.2023

Oğuz Koç Erdem Boduroğlu Hüseyin Ekinay

https://doi.org/10.19160/e-ijer.1276973

Öz

The general purpose of this study is to examine whether the Social Media Addiction Scale for Adolescents has measurement invariance in terms of gender and grade level. The study is a descriptive model. The sample in the study consists of 939 middle and high school students within the scope of educational research conducted by Niğde Measurement and Evaluation Center. The sample was formed using the two-level stratification method. Multigroup Confirmatory Factor Analysis approach was preferred for measurement invariance analysis. Prior to the analysis, missing data analysis, outlier analysis, sample size, multivariate outlier analysis, examination of skewness and kurtosis values for normality, linearity examination, equivariance examination and multicollinearity examination were performed. In line with the preliminary examination, the analyses were conducted using the WLSMV estimator. In the analysis; confirmatory factor analysis was examined separately, simultaneous testing of identical factor structure was applied, equality of factor loadings was tested, equality of indicator constants was tested and equality of indicator residual variances was tested. As a result of the analysis, it was found that the scale had measurement invariance at the scalar level in terms of both gender and grade level. With these findings, it can be stated that latent or observed averages can be compared between groups in terms of gender and school level, and data collected from different samples can be used more reliably. This study was conducted in Niğde sample. New studies can be conducted in different samples. In future studies, measurement invariance studies can be conducted in terms of different subgroups. In this study, measurement invariance was examined within the scope of Multigroup Confirmatory Factor Analysis, and measurement invariance can be examined with different theories and techniques in future studies.

Anahtar Kelimeler

Social media addiction scale for adolescents Gender Grade level Measurement invariance

Kaynakça

  • Akar, E. (2010). Sosyal medya pazarlaması: Sosyal Web’de pazarlama stratejileri. Ankara: Efil Yayınevi.
  • Alican, C., ve Saban, A. (2013). Ortaokul ve lisede öğrenim gören öğrencilerin sosyal medya kullanımına ilişkin tutumları: Ürgüp örneği. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 35, 1–14.
  • Andreassen, C. S., Billieux, J., Griffiths, M. D., Kuss, D. J., Demetrovics, Z., Mazzoni, E., & Pallesen, S. (2016). The relationship between addictive use of social media and video games and symptoms of psychiatric disorders: A large-scale cross-sectional study. Psychology of Addictive Behaviors, 30(2), 252.
  • Ayğar, B. B., ve Uzun B. (2018). Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği’nin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 5(3), 1–19.
  • Baz, F. Ç. (2018). Sosyal medya bağımlılığı: Üniversite öğrencileri üzerine çalışma. OPUS International Journal of Society Researches, 9(16), 276-295.
  • Bialosiewicz, S., Murphy, K., & Berry, T. (2013). An introduction to measurement invariance testing: Resource packet for participants. American Evaluation Association, 27(5), 1-37.
  • Boer, M., Stevens, G. W., Finkenauer, C., Koning, I. M., & van den Eijnden, R. J. (2022a). Validation of the social media disorder scale in adolescents: findings from a large-scale nationally representative sample. Assessment, 29(8), 1658-1675.
  • Boer, M., van den Eijnden, R. J., Finkenauer, C., Boniel‐Nissim, M., Marino, C., Inchley, J., ... & Stevens, G. W. (2022b). Cross‐national validation of the social media disorder scale: findings from adolescents from 44 countries. Addiction, 117(3), 784-795.
  • Bolat, D., ve Korkmaz, Ö. (2021). Ortaokullarda ergenlik çağındaki öğrencilerin siber zorbalık davranışları, sosyal medya bağımlılıkları ve sosyal medya bozuklukları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 25(1), 253-268.
  • Boyd, D. M., & Ellison, N. B. (2007). Social network sites: Definition, history, and scholarship. Journal of Computer‐Mediated Communication, 13(1), 210-230.
  • Bozkurt, S. (2019). Türkiye’de Kırsal Alanda Sosyal Medya Eğilimleri: Balıkesir’in Kepsut İlçesi Örneği. SDÜ İfade, 2(1), 9-35.
  • Brown, T. A. (2015). Confirmatory factor analysis for applied research. New York, NY: The Guilford Press.
  • Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum (23. baskı). Ankara: Pegem Yayınları.
  • Chen, B. & Bryer, T. (2012). Investigating instructional strategies for using social media in formal and informal learning. Research Articles, 13(1), 87-104.
  • Chen, F. F. (2007). Sensitivity of goodness of fit indexes to lack of measurement invariance. Structural equation modeling: a multidisciplinary journal, 14(3), 464-504.
  • Chen, I. H., Strong, C., Lin, Y. C., Tsai, M. C., Leung, H., Lin, C. Y., ... & Griffiths, M. D. (2020). Time invariance of three ultra-brief internet-related instruments: Smartphone application-based addiction scale (SABAS), Bergen social media addiction scale (BSMAS), and the nine-item internet gaming disorder scale-short form (IGDS-SF9)(study Part B). Addictive Behaviors, 101, 105960.
  • Cheung, G.W.,& Rensvold, R. B. (2000). Assessing extreme and acquiescence response sets in cross-cultural research using structural equations modeling. Journal of Cross-Cultural Psychology, 31(2), 187-212.
  • Cheung, G. W.,& Rensvold, R. B. (2002). Evaluating goodness-of-fit indexes for testing measurement invariance. Structural equation modeling, 9(2), 233-255.
  • Çakıcı Eser, D. (2022). Verilerin analize hazırlanması: Sayıltıların test edilmesi. S. Göçer Şahin ve M. Buluş (Ed.), Adım adım uygulamalı istatistik içinde (s.9-56).
  • Çifçi, S. ve Kumcağız, H. (2023). The relationship between fear of missing out and subjective well-being in adolescent: The mediating role of social comparison and loneliness, E-International Journal of Educational Research, 14 (2), 83-101. DOI: https://doi.org/10.19160/e-ijer.1187412
  • Çömlekçi, M. F.,ve Başol, O. (2019). Gençlerin sosyal medya kullanım amaçları ile sosyal medya bağımlılığı ilişkisinin incelenmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(4), 173-188.
  • Demirci, İ. (2019) Bergen sosyal medya bağımlılığı ölçeğinin Türkçeye uyarlanması, depresyon ve anksiyete belirtileriyle ilişkisinin değerlendirilmesi Anadolu Psikiyatri Dergisi, 20(1),15-22. http://dx.doi.org/10.5455/apd.41585
  • Deniz, L.,ve Gürültü, E. (2018). Lise öğrencilerinin sosyal medya bağımlılıkları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(2), 355-367.
  • Ekşi, H., ve Çiftçi, M. (2017). Lise öğrencilerinin problemli internet kullanım durumlarının dinî inanç ve ahlaki olgunluk düzeylerine göre yordanması. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 4, 181–206. http://dx.doi. org/10.15805/addicta.2017.4.2.0013.
  • Erinç, Z. Ö., İnce, G., Eliaçık, K., Öztürk, Y. K., Elmalı, F., Emir, B., Kanık, A., ve Helvacı, M. (2022). Sosyal Medya Kullanım Bozukluğu Ölçeğinin yetişkinlere uyarlanması: Geçerlilik-güvenilirlik çalışması. İzmir Tıp Fak Dergisi, 1(1), 12-1.
  • Erkuş, A.,ve Selvi, H. (2019). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme III: ölçek uyarlama ve norm geliştirme. Pegem Akademi.
  • Erzen, E., ve Odacı, H. (2021). Sosyal Medya Bozukluğu Ölçeği: Türkçe uyarlama çalışması. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (51), 520-535.
  • Fırat, N., ve Barut, Y. (2018). Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği (SMBÖ)’nin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Journal of Human Sciences, 15(4), 2458-9489.
  • Fraenkel, J.R., Wallen, N.E., & Hyun, H.H. (2012). How to design and evaluate research in education (Eight Edition). New York: McGraw-Hill.
  • Gökdaş, İ. Kuzucu, Y. (2019). Social network addiction scale: The validity and reliability study of adolescent and adult form. International Journal of Assessment Tools in Education, 6(3), 396-414.
  • Gül, D. (2019). Kırsal ve kentsel alanda bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanım durumu: Ankara örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
  • Güney, M.,ve Taştepe, T. (2020). Ergenlerde sosyal medya kullanımı ve sosyal medya bağımlılığı. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(2), 183-190.
  • Gürültü, E. (2016). Lise öğrencilerinin sosyal medya bağımlılıkları ve akademik erteleme davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
  • Holotescu, C., & Grosseck, G. (2013). An empirical analysis of the educational effects of social media in universities and colleges. Journal of Online Learning Research and Practice, 2(1), 21-32.
  • Hu, L. T.,& Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural equation modeling: a multidisciplinary journal, 6(1), 1-55.
  • Kaya, Z., Vangölü, M. S. , Özdemir, M. ve Marufoğlu, M. (2023). Lise öğrencilerinin dijital bağımlılık ve iyi oluş düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi / An ınvestigation of high school students’levels of digital addiction and well-being according to some variables. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14 (1) , 117-138
  • Karaca, F. ve Tamer, M.A. (2017). Development of a scale to determine high school students’ purposes for the utilization of social networks via smart phones, E-International Journal of Educational Research, 8 (3), 34-45, DOI: 10.19160/ijer.335953
  • Kim, E. S., & Yoon, M. (2011). Testing measurement invariance: A comparison of multiple-group categorical CFA and IRT. Structural Equation Modeling, 18(2), 212-228.
  • Kline, R. B., (2011). Principles and practices of structural equation modelling. New York: The Guilford Press.
  • Kuss, D. J.,& Griffiths, M. D. (2011). Online social networking and addiction: A review of the psychological literature. International Journal of Environmental Research and Public Health, 8(9), 3528–3552.
  • Leung, H., Pakpour, A. H., Strong, C., Lin, Y. C., Tsai, M. C., Griffiths, M. D., ... & Chen, I. H. (2020). Measurement invariance across young adults from Hong Kong and Taiwan among three internet-related addiction scales: Bergen social media addiction scale (BSMAS), smartphone application-based addiction scale (SABAS), and internet gaming disorder scale-short form (IGDS-SF9)(study Part A). Addictive behaviors, 101, 105969.
  • Lin, C. Y., Broström, A., Nilsen, P., Griffiths, M. D., & Pakpour, A. H. (2017). Psychometric validation of the Persian Bergen Social Media Addiction Scale using classic test theory and Rasch models. Journal of behavioral addictions, 6(4), 620-629.
  • Little, T. D. (2013). Longitudinal structural equation modeling. New York, NY: Guilford.
  • Manap, A. ve Durmuş, E. (2021). Dijital ebeveynlik farkındalığının aile içi roller ve çocukta internet bağımlılığına göre incelenmesi. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12 (1) , 141-156.
  • Meredith, W. (1993). Measurement invariance, factor analysis and factorial invariance. Psychometrika, 54(4), 525-543.
  • Mertler, C. A., Vannatta, R. A., & LaVenia, K. N. (2017). Advanced and multivariate statistical methods: Practical application and interpretation. Routledge.
  • Milli Eğitim Bakanlğı. (2020). Milli eğitim istatistikleri örgün eğitim 2019/2020. Erişim adresi: https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_09/04144812_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2019_2020.pdf. Erişim tarihi 02 Ocak 2023.
  • Monacis, L., De Palo, V., Griffiths, M. D., & Sinatra, M. (2017). Social networking addiction, attachment style, and validation of the Italian version of the Bergen Social Media Addiction Scale. Journal of behavioral addictions, 6(2), 178-186.
  • O’Keeffe, G. S.,& Clarke-Pearson, K. (2011). The impact of social media on children, adolescents, and families. Pediatrics, 127(4), 800–804.
  • Orbatu,D., Eliaçık,K., Alagayut, D., Hortu, H., Demirçelik, Y. ,Bolat, N., Elmalı,F., & Helvacı,M. (2020).Ergenlerde Sosyal Medya Bağımlılık Ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlilik ve güvenilirlik çalışması.Anadolu Psikiyatri Dergisi,21 (1), 56-61.
  • Özgenel, M., Canpolat, Ö., ve Ekşi, H. (2019). Ergenler için Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği (ESMBÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 6, 629–662.
  • Raju, N. S., Laffitte, L. J., & Byrne, B. M. (2002). Measurement equivalence: A comparison of methods based on confirmatory factor analysis and item response theory. Journal of Applied Psychology, 87(3), 517.
  • Sarıçam, H., ve Adam Karduz, F. F. (2018). Sosyal Medya Kullanım Bozukluğu Ölçeği'nin Türk kültürüne uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 9(2), 116-135.
  • Schumacher, R. E.,, & Lomax, R. G. (2004). A beginner's guide to structural equation modeling. psychology press.
  • Stănculescu, E. (2022). The Bergen social media addiction scale validity in a Romanian sample using item response theory and network analysis. International journal of mental health and addiction, 1-18.
  • Stevens, J. P. (2009). Applied multivariate statistics for the social sciences. Routledge.
  • Şahin, C., ve Yağcı, M. (2017). Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği-Yetişkin Formu: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 14(1), 523-538.
  • Şen. S. (2020). Mplus ile yapısal eşitlik modellemesi uygulamaları. Ankara: Nobel.
  • Taş, İ. (2017). Ergenler için sosyal medya bağımlılığı ölçeği kısa formunun (SMBÖ-KF) geçerlik ve güvenirlik çalışması. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, 4(1), 27–40.
  • Tekayak, H.V. (2017). AK-TEK sağlıkta sosyal medya kullanımı ölçeğinin geliştirilmesi ve aile hekimlerinin sosyal medya kullanımlarının kişisel ve mesleki gelişimlerine etkilerinin değerlendirilmesi [Yayımlanmamış uzmanlık tezi]. Çukurova Üniversitesi.
  • Tektas, N. (2014). Üniversite öğrencilerinin sosyal ağları kullanımlarına yönelik bir araştırma. Tarih Okulu Dergisi, 7(18), 851–870. http://dx.doi.org./10.14225/Joh474
  • Toprakçı, E. (2017). Sınıf yönetimi. Pegem Akademi.
  • Toprakçı, E. ve Acar, A. (2021). Maarif müfettişlerine ilişkin internet sayfalarında ve sosyal medyada paylaşılan görüşlerin incelenmesi. 5 th International Symposium of Limitless Education And Research (ISLER 2021) Bildiri Kitabı ss.46-54. http://www.sead.com.tr/wp-content/uploads/2021/08/USEAS2021-bildiri-kitabi.pdf Diğer erişim: https://www.erdalToprakçı.com.tr/wp-content/uploads/2021/08/USEAS2021-sadece-bizimki.pdf
  • Tutkun Ünal, A. (2015). Sosyal medya bağımlılığı: Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma [Yayımlanmamış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi.
  • Türkiye İstatistik Kurumu. (2022). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması, 2022. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2022-45587 . Erişim tarihi: 01 Şubat 2023.
  • Valkenburg, P. M., & Peter, J. (2011). Adolescents’ online communication: An integrated model of its attraction, opportunities, and risks. Journal of Adolescent Health, 48, 121–127.
  • Vandenberg, R. J., & H. A. Richardson (2000). A review and synthesis of the measurement invariance literature: Suggestions, practices, and recommendations for organizational research. Organizational Research Methods, 3(1), 4-70.
  • van den Eijnden, R. J., Lemmens, J. S., & Valkenburg, P. M. (2016). The Social Media Disorder Scale. Computers in Human Behavior, 61, 478–487.
  • van der Vijver, F. J. R. & Poortinga, Y. H. (2005). Conceptual and methodological issues in adapting tests. Lawrence Erlbaum Associates.
  • Digital Report (2023). Dijital 2023 global overview report. We are Social & Meltwater, Erişim adresi: https://indd.adobe.com/view/15280b35-8827-433f-9e5a-07f1ec8c23f2. Erişim tarihi: 3 Mart 2023.
  • Widaman, K. F., & Reise, S. P. (1997). Exploring the measurement invariance of psychological instruments: Applications in the substance use domain. In K. J. Bryant, M. Windle, & S. G. West (Eds.), The science of prevention: Methodological advamces from alcohol and substance abuse research(pp. 69-84). Washington, DC. American Psychological Association.
  • Wu, D. A., Li, Z., & Zumbo, B. D. (2007). Decoding the meaning of factorial invariance and updating the practice of multi-group confirmatory factor analysis: A demonstration with TIMSS data. Practical Assesment, Research & Evaluation, 12(3), 1-26.
  • Yeşilay (2023). Türkiye bağımlılıkla mücadele programı. Erişim adresi: https://tbm.org.tr/media/kitaplar/TBM_yetiskin_teknoloji_icerik_web.pdf . Erişim tarihi: 15 Şubat 2023.
  • Young, K. S. (1998). Internet addiction: The emergence of a new clinical disorder. Cyber Psychology, Behavior and Social Networking, 1, 237–244.
  • Yue, H., Zhang, X., Cheng, X., Liu, B., & Bao, H. (2022). Measurement invariance of the bergen social media addiction scale across genders. Frontiers in Psychology, 13, 879259.
Toplam 75 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Eğitim Üzerine Çalışmalar
Bölüm Eğitim Bilimleri ve Alan Eğitimi Bilimleri
Yazarlar

Oğuz Koç 0000-0002-8656-6069

Erdem Boduroğlu 0000-0001-8318-4914

Hüseyin Ekinay 0000-0001-8049-3682

Yayımlanma Tarihi 30 Haziran 2023
Yayımlandığı Sayı Yıl 2023Cilt: 14 Sayı: 3

Kaynak Göster

APA Koç, O., Boduroğlu, E., & Ekinay, H. (2023). Ergenler İçin Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeğinin Cinsiyet ve Okul Kademesi Değişkenleri Açısından Ölçme Değişmezliğinin İncelenmesi / Examining the Measurement Invariance of the Social Media Addiction Scale for Adolescents in Terms of Gender and Grade Level Variables. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(3), 105-119. https://doi.org/10.19160/e-ijer.1276973
 Kapak Resmi İndir

Creative Commons Lisansı
Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)


[email protected]        http://www.e-ijer.com       Adres: Ege Üniversitesi Eğitim Fakültesi  Bornova/İzmir