Okul Psikolojik Danışmanlarının Gözünden Mülteci Öğrenciler / Refugee Students through the Perspective of School Psychological Counselors

Bilge Topaloğlu; Bilge Çam Aktaş

doi:10.19160/e-ijer.1032079

Araştırma Makalesi

Okul Psikolojik Danışmanlarının Gözünden Mülteci Öğrenciler / Refugee Students through the Perspective of School Psychological Counselors

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 1, 69 - 84, 28.02.2022

Bilge Topaloğlu , Bilge Çam Aktaş

https://doi.org/10.19160/e-ijer.1032079

Cited By: 4

Öz

Bu araştırmada okul psikolojik danışmanlarının çalıştıkları eğitim kurumunda bulunan mülteci öğrencilerin karşı karşıya kaldığı problemlere ilişkin görüşleri ile bu problemlere yönelik çözüm önerilerini belirlemek amaçlanmıştır. Bu çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması kullanılmış ve çalışma iç içe geçmiş tek durum deseni ile desenlenmiştir. Araştırmanın katılımcı grubunu Eskişehir ili Odunpazarı ve Tepebaşı ilçe merkezlerinde bulunan ve MEB bünyesinde resmi öğretim kurumlarında görev yapan 10 okul psikolojik danışman oluşturmaktadır. Katılımcılar kartopu örnekleme yöntemiyle belirlenmiştir. Veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Hazırlanan görüşme soruları için uzman görüşleri alındıktan sonra görüşme formuna son şekli verilmiştir. Katılımcı grup ile yapılan görüşmeler, çevrimiçi ortamda gerçekleştirilmiş ve 15-35 dakika arası değişen uzunlukta sürmüştür. Veriler içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Verilerin kodlaması yapıldıktan sonra, kodlama yapılan verilerin temaları yazılmıştır. Araştırmanın geçerliliğine katkı sağlamak için, bulgular bölümünde katılımcı grubun doğrudan alıntılarına yer verilmiş ayrıca katılımcı teyidi gerçekleştirilmiştir. Veri analizinin güvenirliğine katkı sunmak için, veri analizi esnasında iki uzman tarafından sonuçların birbiri ile tutarlılığı kontrol edilmiştir. Veri toplama ve analiz bölümleri ayrıntılı açıklanarak, çalışmanın güvenirliğine katkı sunmak amaçlanmıştır. Araştırmada mülteci öğrencilerin Türkçeyi yeterli düzeyde bilmiyor olmaları nedeniyle iletişim becerilerinin zayıf, kendilerini anlatma ve ifade etme yeteneklerinin yetersiz olduğu, akademik anlamda başarısızlık, sosyal uyum problemleri, çevresiyle iletişim kuramama, okuma-yazma öğrenme noktasında zorlanma gibi sorunlar yaşadıkları sonuçlarına ulaşılmıştır. Ayrıca psikolojik danışmanların mülteci öğrencilerin duygu ve düşüncelerini anlamakta zorlandıkları ve buna bağlı olarak bu öğrencilere psikolojik destek sunma noktasında güçlük yaşadıkları, sınıf öğretmenlerinin de mülteci öğrencileri güçlü koşulsuz kabullerinin, bu öğrencilerin diğer öğrenciler tarafından kabul edilmesinde yardımcı olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. Bu sonuçlar doğrultusunda okul psikolojik danışmanlarına, sınıf öğretmenlerine ve süreçte yer alan diğer çalışanlara öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Mülteci , Göç , Okul Psikolojik Danışmanı , Durum Çalışması

Kaynakça

Başar, M., Akan, D. & Çiftçi, M. (2018). Mülteci öğrencilerin bulunduğu sınıflarda öğrenme sürecinde karşılaşılan sorunlar. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(5), 1571-1578. https://doi.org/10.24106/kefdergi.427432.
Başbay, A., & Bektaş, D. Y. (2009). Çok kültürlülük bağlamında öğretim ortamı ve öğretmen yeterlikleri. Eğitim ve Bilim, 34, 30-43.
Ceri, V., Nasıroğlu, S., Ceri, M., & Çetin, F. Ç. (2018). Psychiatric morbidity among a school sample of Syrian refugee children in Turkey: a cross-sectional, semistructured, standardized ınterviewbased study. Journal Of The American Academy Of Child & Adolescent Psychiatry, 57(9), 696-698. 10.1016/j.jaac.2018.05.019 .
Erdem, C. (2017). Sınıfında mülteci öğrenci bulunan sınıf öğretmenlerinin yaşadıkları öğretimsel sorunlar ve çözüme dair önerileri. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 26-42.
Erdoğan, M. M. (2015). Türkiye’deki Suriyeliler: Toplumsal Kabul ve Uyum. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Araştırmaları Merkezi Yayınları.
Güneş, B. (2019). İnsan hakları bağlamında göç ve mülteciler. (Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
Johnson, L. S. (2003) The diversity imperative: building a culturally responsive school ethos. Intercultural Education, 14(1), 17-30. https://doi.org/10.1080/1467598032000044629.
Kağnıcı, D. Y. (2017). Suriyeli mülteci çocukların kültürel uyum sürecinde okul psikolojik danışmanlarına düşen rol ve sorumluluklar. Elementary Education Online, 16(4). https://doi.org/10.17051/ilkonline.2017.342990
Kaştan, Y. (2015). Türkiye’ de göç yaşamış çocukların eğitim sürecinde karşılaşılan problemler. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi. 2(4), 216-229.
Kirmayer, L. J., Narasiah, L., Munoz, M., Rashid, M., Ryder, A. G., Guzder, J., Hassan, G., Rousseau, C., & Pottie, K. (2011). Common mental health problems in immigrants and refugees: general approach in primary care. Canadian Medical Association Journal, 183(12), 959-967. https://doi.org/10.1503/cmaj.090292.
Kopala, M., Esquivel, G., & Baptiste, L. (1994). Counseling approaches for immigrant children: facilitating the acculturative process. The School Counselor, 41(5), 352-359.
Levent, F., & Çayak, S. (2017). Türkiye'de Suriyeli öğrencilerin eğitimine yönelik okul yöneticilerinin görüşleri. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 21.
Leymun, Ş.O., Odabaşı, F., &Yurdakul, İ.K. (2017). Eğitim ortamlarında durum çalışmasının önemi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 5(3), 367-385.
Moralı, G. (2018). Suriyeli mülteci çocuklara Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde karşılaşılan sorunlar. Opus Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(15), 1426-1449. https://doi.org/10.26466/opus.443945.
Özdemir, H. (2017). Suriyeli göçmen çocukların eğitimi ve dil öğretiminin önemi: Uluslararası gönüllülük esaslı bir proje olarak “Paper Airplanes”. In Uluslararası göç ve çocuklar.287-291.
Öztürk, F. Z. (2018). Mülteci öğrencilere sunulan eğitim-öğretim hizmetinin sosyal bilgiler öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Anadolu Journal Of Educational Sciences International, 8(1), 52-79.
Sarıer, Y. (2020). Türkiye’de mülteci öğrencilerin eğitimi üzerine bir meta-sentez çalışması: sorunlar ve çözüm önerileri. Eğitimde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 3(1), 80-111.
Sarıkaya, H.S. (2014). Belçika Flaman bölgesi eğitim sisteminde Türk kökenli çocukların yaşadığı temel eğitim sorunların incelenmesi, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. 8, 246-260.
Sayın, Y., Usanmaz, A., & Aslangiri, F. (2016). Uluslararası göç olgusu ve yol açtığı etkiler: Suriye Göçü Örneği.18(31).1-13.
Sirin, S. R. & Rogers-Sirin, L. (2015). The Educational And Mental Health Needs Of Syrian Refugee Children. Washington, DC: Migration Policy Institute.
Şeker, B. D., &Aslan, Z. (2015). Eğitim sürecinde mülteci çocuklar: sosyal psikolojik bir değerlendirme. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 8(1), 86-105.
Şimşir, Z. & Dilmaç, B. (2018). Yabancı uyruklu öğrencilerin eğitim gördüğü okullarda öğretmenlerin karşılaştığı sorunlar ve çözüm önerileri. Elementary Education Online, 17(3). doi 10.17051/ilkonline.2018.419647.
Tavşancıl, E., & Aslan, A. E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayınevi.
Toprakçı, E. ve Yazıcı, B. (2021). OECD Ülkeleri ve Türkiye’de Mülteci Eğitimi / Refugee education in OECD countries and Turkey. VII. TURKCESS Uluslararası Eğitim ve Sosyal Bilimler Kongresi. 01-03 Eylül 2021. KKTC. VII. TURKCESS Toplumsal Değişim ve İnovasyon” Tam Metin Kitabı, e-ISBN: 9786258499155. ss. 172-189. Erişim: https://www.erdaltoprakci.com.tr/wp-content/uploads/2021/11/turkcess-sadece-bizim-bildiri.pdf
Tosun, A., Yorulmaz, A., Tekin, İ., &Yildiz, K. (2018). Mülteci Öğrencilerin Eğitim Sorunları, Eğitim ve Din Eğitiminden Beklentileri: Eskişehir Örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1).
Türk, F., Kaçmaz, T., Türnüklü, A., & Tercan, M. (2018). Okul Psikolojik Danışmanlarının Penceresinden Türk ve Suriyeli İlkokul Öğrencilerinin Gruplararası Empati Deneyimlerinin İncelenmesi. İlköğretim Online, 17(2). 10.17051/ilkonline.2018.419304.
UNHCR (2017). The 1951 Conventıon relatıng to the status of refugees and ıts 1967 protocol. https://www.refworld.org/docid/4ec4a7f02.html internet adresinden alınmıştır. Erişim Tarihi: 10.11.2021.
Uyanık, A. (2019). Mülteci öğrencilerin eğitim gördüğü okullardaki rehberlik ihtiyaçlarının rehber öğretmen görüşlerine göre incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya, Türkiye.
WMR (2020). Mıgratıon and ımmıgrants: A global perspectıve. https://publications.iom.int/books/world-migration-report-2020-turkish-chapter-2. internet adresinden alınmıştır. Erişim Tarihi:10.01.2021.
Yazıcıoğlu, Y., &Erdoğan, S. (2004). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yin, K.R. (2003). Case study research design and method. Applied Social Research Methods Series, 5(1), 19-53.

Refugee Students through the Perspective of School Psychological Counselors / Okul Psikolojik Danışmanlarının Gözünden Mülteci Öğrenciler

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 1, 69 - 84, 28.02.2022

Bilge Topaloğlu , Bilge Çam Aktaş

https://doi.org/10.19160/e-ijer.1032079

Cited By: 4

Öz

In this study, it was aimed to determine the opinions of school psychological counselors about the problems faced by refugee students in the educational institution they work in, and solution suggestions for these problems. In this study, case study, one of the qualitative research methods, was used and the study was designed with a embedded single case design. The participant group of the research consists of 10 school psychological counselors working in official education institutions within the Ministry of National Education, located in the Odunpazarı and Tepebaşı district centers of Eskişehir. Participants were determined by snowball sampling method. A semi-structured interview form was used as a data collection tool. After receiving expert opinions for the prepared interview questions, the interview form was given its final form. The interviews with the participant group were conducted online and lasted between 15-35 minutes. The data were analyzed by content analysis method. After coding the data, the themes of the coded data were written. In order to contribute to the validity of the research, direct quotations of the participant group were included in the findings section, and participant confirmation was carried out. In order to contribute to the reliability of the data analysis, two experts checked the consistency of the results with each other during the data analysis. In the study, it was concluded that refugee students have poor communication skills, insufficient ability to express and express themselves, and experience problems such as academic failure, social adaptation problems, inability to communicate with their environment, and difficulties in learning to read and write. In line with these results, suggestions were presented to school psychological counselors, classroom teachers and other employees involved in the process.

Anahtar Kelimeler

Refugee , Migration , School Counselor , Case Study

Kaynakça

Başar, M., Akan, D. & Çiftçi, M. (2018). Mülteci öğrencilerin bulunduğu sınıflarda öğrenme sürecinde karşılaşılan sorunlar. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(5), 1571-1578. https://doi.org/10.24106/kefdergi.427432.
Başbay, A., & Bektaş, D. Y. (2009). Çok kültürlülük bağlamında öğretim ortamı ve öğretmen yeterlikleri. Eğitim ve Bilim, 34, 30-43.
Ceri, V., Nasıroğlu, S., Ceri, M., & Çetin, F. Ç. (2018). Psychiatric morbidity among a school sample of Syrian refugee children in Turkey: a cross-sectional, semistructured, standardized ınterviewbased study. Journal Of The American Academy Of Child & Adolescent Psychiatry, 57(9), 696-698. 10.1016/j.jaac.2018.05.019 .
Erdem, C. (2017). Sınıfında mülteci öğrenci bulunan sınıf öğretmenlerinin yaşadıkları öğretimsel sorunlar ve çözüme dair önerileri. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 26-42.
Erdoğan, M. M. (2015). Türkiye’deki Suriyeliler: Toplumsal Kabul ve Uyum. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Araştırmaları Merkezi Yayınları.
Güneş, B. (2019). İnsan hakları bağlamında göç ve mülteciler. (Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
Johnson, L. S. (2003) The diversity imperative: building a culturally responsive school ethos. Intercultural Education, 14(1), 17-30. https://doi.org/10.1080/1467598032000044629.
Kağnıcı, D. Y. (2017). Suriyeli mülteci çocukların kültürel uyum sürecinde okul psikolojik danışmanlarına düşen rol ve sorumluluklar. Elementary Education Online, 16(4). https://doi.org/10.17051/ilkonline.2017.342990
Kaştan, Y. (2015). Türkiye’ de göç yaşamış çocukların eğitim sürecinde karşılaşılan problemler. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi. 2(4), 216-229.
Kirmayer, L. J., Narasiah, L., Munoz, M., Rashid, M., Ryder, A. G., Guzder, J., Hassan, G., Rousseau, C., & Pottie, K. (2011). Common mental health problems in immigrants and refugees: general approach in primary care. Canadian Medical Association Journal, 183(12), 959-967. https://doi.org/10.1503/cmaj.090292.
Kopala, M., Esquivel, G., & Baptiste, L. (1994). Counseling approaches for immigrant children: facilitating the acculturative process. The School Counselor, 41(5), 352-359.
Levent, F., & Çayak, S. (2017). Türkiye'de Suriyeli öğrencilerin eğitimine yönelik okul yöneticilerinin görüşleri. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 21.
Leymun, Ş.O., Odabaşı, F., &Yurdakul, İ.K. (2017). Eğitim ortamlarında durum çalışmasının önemi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 5(3), 367-385.
Moralı, G. (2018). Suriyeli mülteci çocuklara Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde karşılaşılan sorunlar. Opus Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(15), 1426-1449. https://doi.org/10.26466/opus.443945.
Özdemir, H. (2017). Suriyeli göçmen çocukların eğitimi ve dil öğretiminin önemi: Uluslararası gönüllülük esaslı bir proje olarak “Paper Airplanes”. In Uluslararası göç ve çocuklar.287-291.
Öztürk, F. Z. (2018). Mülteci öğrencilere sunulan eğitim-öğretim hizmetinin sosyal bilgiler öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Anadolu Journal Of Educational Sciences International, 8(1), 52-79.
Sarıer, Y. (2020). Türkiye’de mülteci öğrencilerin eğitimi üzerine bir meta-sentez çalışması: sorunlar ve çözüm önerileri. Eğitimde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 3(1), 80-111.
Sarıkaya, H.S. (2014). Belçika Flaman bölgesi eğitim sisteminde Türk kökenli çocukların yaşadığı temel eğitim sorunların incelenmesi, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. 8, 246-260.
Sayın, Y., Usanmaz, A., & Aslangiri, F. (2016). Uluslararası göç olgusu ve yol açtığı etkiler: Suriye Göçü Örneği.18(31).1-13.
Sirin, S. R. & Rogers-Sirin, L. (2015). The Educational And Mental Health Needs Of Syrian Refugee Children. Washington, DC: Migration Policy Institute.
Şeker, B. D., &Aslan, Z. (2015). Eğitim sürecinde mülteci çocuklar: sosyal psikolojik bir değerlendirme. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 8(1), 86-105.
Şimşir, Z. & Dilmaç, B. (2018). Yabancı uyruklu öğrencilerin eğitim gördüğü okullarda öğretmenlerin karşılaştığı sorunlar ve çözüm önerileri. Elementary Education Online, 17(3). doi 10.17051/ilkonline.2018.419647.
Tavşancıl, E., & Aslan, A. E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayınevi.
Toprakçı, E. ve Yazıcı, B. (2021). OECD Ülkeleri ve Türkiye’de Mülteci Eğitimi / Refugee education in OECD countries and Turkey. VII. TURKCESS Uluslararası Eğitim ve Sosyal Bilimler Kongresi. 01-03 Eylül 2021. KKTC. VII. TURKCESS Toplumsal Değişim ve İnovasyon” Tam Metin Kitabı, e-ISBN: 9786258499155. ss. 172-189. Erişim: https://www.erdaltoprakci.com.tr/wp-content/uploads/2021/11/turkcess-sadece-bizim-bildiri.pdf
Tosun, A., Yorulmaz, A., Tekin, İ., &Yildiz, K. (2018). Mülteci Öğrencilerin Eğitim Sorunları, Eğitim ve Din Eğitiminden Beklentileri: Eskişehir Örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1).
Türk, F., Kaçmaz, T., Türnüklü, A., & Tercan, M. (2018). Okul Psikolojik Danışmanlarının Penceresinden Türk ve Suriyeli İlkokul Öğrencilerinin Gruplararası Empati Deneyimlerinin İncelenmesi. İlköğretim Online, 17(2). 10.17051/ilkonline.2018.419304.
UNHCR (2017). The 1951 Conventıon relatıng to the status of refugees and ıts 1967 protocol. https://www.refworld.org/docid/4ec4a7f02.html internet adresinden alınmıştır. Erişim Tarihi: 10.11.2021.
Uyanık, A. (2019). Mülteci öğrencilerin eğitim gördüğü okullardaki rehberlik ihtiyaçlarının rehber öğretmen görüşlerine göre incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya, Türkiye.
WMR (2020). Mıgratıon and ımmıgrants: A global perspectıve. https://publications.iom.int/books/world-migration-report-2020-turkish-chapter-2. internet adresinden alınmıştır. Erişim Tarihi:10.01.2021.
Yazıcıoğlu, Y., &Erdoğan, S. (2004). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yin, K.R. (2003). Case study research design and method. Applied Social Research Methods Series, 5(1), 19-53.

Toplam 32 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Konular	Eğitim Üzerine Çalışmalar
Bölüm	Sayı Makaleleri
Yazarlar	Bilge Topaloğlu 0000-0002-0683-8854 Bilge Çam Aktaş 0000-0002-2742-8184
Yayımlanma Tarihi	28 Şubat 2022
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2022 Cilt: 13 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA	Topaloğlu, B., & Çam Aktaş, B. (2022). Okul Psikolojik Danışmanlarının Gözünden Mülteci Öğrenciler / Refugee Students through the Perspective of School Psychological Counselors. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13(1), 69-84. https://doi.org/10.19160/e-ijer.1032079