Research Article
BibTex RIS Cite

The Effect of Digital Game Addiction and Self-Efficacy on Secondary School Students' Academic Achievement in Social Studies Course: A Structural Equation Model / Dijital Oyun Bağımlılığı ve Öz Yeterliğin Ortaokul Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersi Akademik Başarısına Etkisi: Bir Yapısal Eşitlik Modeli

Year 2023, Volume: 14 Issue: 6, 72 - 91, 29.12.2023
https://doi.org/10.19160/e-ijer.1318399

Abstract

In this study, it was aimed to question the effects of digital game addictions, self-efficacy (social, emotional and academic) and various demographic (gender, parental education status) characteristics on the academic achievement of secondary school students in social studies course with the structural equation model. The relational model was used in the study, which is one of the quantitative research methods, was used in the research. The study group of the research consists of 474 secondary school students studying in three different secondary schools in the central district of Kilis in the 2022-2023 academic year. In the research, the hypothesized path diagram was developed based on the structural equation model. According to this model, the exogenous variables of students' gender, parental education status and digital game addiction; mediator and endogenous variables of academic, social and emotional self-efficacy; social studies course academic achievements were handled in a way that only constitutes the internal variable. It is hypothesized that all external variables included in the study have direct and indirect effects on internal variables. Mplus 7 statistical program was used in the analysis of the data and the data were tested with the structural equation model. As a result of the research, it was determined that the educational status of the parents had a direct and indirect effect on the social studies academic achievement, the direct and indirect effect of the gender variable, the indirect and mediating effect of the digital game addiction and social self-efficacy, and the direct and mediating effect of the academic self-efficacy. In addition, it was determined digital game addiction had a significant direct and indirect effect on academic self-efficacy, and only a direct effect on social and emotional self-efficacy. In addition, it was concluded that emotional and social self-efficacy had a significant effect on academic self-efficacy.

References

  • Acar, F. (2002). Duygusal zekâ ve liderlik. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 12, 53-68.
  • Akkuş, Z. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öz-yeterlik inanç düzeylerinin belirlenmesi üzerine bir çalışma. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 102-116.
  • Altınok, M. (2021). Lise öğrencilerinin dijital bağımlılık ve yaşam doyumunun incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 19(1), 262-291. https://doi.org/10.37217/tebd.689774
  • Anıl, D. (2009). Uluslararası öğrenci Başarılarını değerlendirme programı (PISA)’nda Türkiye’deki öğrencilerin fen bilimleri başarılarını etkileyen faktörler. Eğitim ve Bilim, 34(152), 15-34.
  • Arslan, A. (2017). Ortaokul öğrencilerinin dinleme kaygıları ve akademik özyeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. International e-Journal of Educational Studies, 1(1), 12-31.
  • Arslan, A. (2018). Ortaokul öğrencilerinin konuşma kaygıları ve akademik özyeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. International e-Journal of Educational Studies, 2(3), 26-43. https://doi.org/10.31458/iejes.399014
  • Arslan, A. (2019). Sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerinin sosyal kaygıları ve genel öz-yeterlik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. International e-Journal of Educational Studies, 3(6), 78-96. https://doi.org/10.31458/iejes.524860
  • Arslan, A. (2020). Ortaöğretim öğrencilerinin dijital bağımlılık düzeyleri ve şiddet eğilimlerinin belirlenmesi. Journal of Computer and Education Research, 8(15), 86-113. https://doi.org/10.18009/jcer.652390
  • Arslan, A. (2022). Ortaokul öğrencilerinin dijital oyun bağımlılıklarının öz-yeterlik düzeylerine etkisi: yapısal eşitlik modeli çalışması, E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13(5), 132-150. DOI: https://doi.org/10.19160/e-ijer.1135981
  • Ateş, B. (2016). Üniversite öğrencilerinde akademik başarının yordayıcısı olarak psikolojik iyi oluş ve sosyal yetkinlik. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59), 1203-1214. DOI: 10.17755/esosder.263225
  • Aylar, F., & Aksin, A. (2011). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öz-yeterlilik inanç düzeyleri ve problem çözme becerileri üzerine bir araştırma (Amasya örneği). Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 299-313.
  • Bağatarhan, T. (2023). Okul öncesi dönem çocuklarında dijital oyun bağımlılık eğilimi ve problem davranışları. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(5), 179-193. DOI: https://doi.org/10.19160/e-ijer.1342294
  • Bahar, H. (2006). KPSS puanlarının akademik başarı ve cinsiyet açısından değerlendirilmesi, Eğitim ve Bilim, 31(140), 68-74.
  • Bahar, H. H., Özen, Y., & Gülaçtı, F. (2009). Eğitim fakültesi öğrencilerinin cinsiyet ve branşa göre akademik başarı durumları ile öğrenme stillerinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(1), 69-86. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000001138
  • Balıkçı, R. (2018). Çocuklarda ve ergenlerde çevrimiçi oyun bağımlılığı ve agresif davranışlar arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi’nden ulaşılmıştır. (Tez No. 507951)
  • Bandura, A., (1994). Self-Efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia of human behavior (Vol. 4, pp. 71–81). New York: Academic Press.
  • Bardakçı, S., & Arslan, A. (2021). Üniversite öğrencilerinin dijital bağımlılıklarının sosyal kaygı düzeyleri üzerindeki etkisinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 50(230), 899-922. https://doi.org/10.37669/milliegitim.710703
  • Baysan, Ç. (2019). Ergenlerin dijital oyun bağımlılığının okulda öznel iyi oluş ve akademik başarı açısından incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yakın Doğu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Lefkoşa.
  • Bilgin, M. (1996). Grup rehberliğinin sosyal yetkinlik beklentisi üzerindeki etkisine yönelik deneysel bir çalışma (Yayımlanmamış doktora tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
  • Biricik, Z., & Atik, A. (2021). Gelenekselden dijitale değişen oyun kavramı ve çocuklarda oluşan dijital oyun kültürü. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 445-469. https://doi.org/10.19145/e-gifder.818532
  • Bolat, A., & Karamustafaoğlu, S. (2019). Vücudumuzdaki sistemler ünitesi başarı testi geliştirme: Geçerlik ve güvenirlik. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi (GEBD), 5(2), 131-159.
  • Büyüköztürk, Ş., & Denizkulu, D. (2002). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri öğretmenliği ile sınıf öğretmenliği programı öğrencilerinin akademik başarılarını etkileyen faktörler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 30, 187-204.
  • Delebe, A., & Hazar, Z. (2022). Ortaokul öğrencilerinin dijital oyun bağımlılığı düzeyinin bazı fiziksel parametrelere ve akademik başarıya göre incelenmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 20(3), 55-68. https://doi.org/10.33689/spormetre.1061035
  • Demir, S., & Börekçi, M. (2022). Ortaokul sözlü anlatım öz yeterlik algı ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 51(234), 1161-1180. https://doi.org/10.37669/milliegitim.814497
  • Demir, S. (2023). Öğretmen adaylarının konuşmaya yönelik kaygılarını etkileyen faktörler: bir yol analizi çalışması, E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(1), 408-424. DOI: https://doi.org/10.19160/e-ijer.1246344
  • Demirtaş, H., & Güneş, H. (2002). Eğitim yönetimi ve denetimi sözlüğü. Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Doordinejad, F. G., & Afshar, H. (2014). On the relationship between self-efficacy and English achievement among Iranian third grade high school students. International Journal of Language Learning and Applied Linguistics World, 6(4), 461-470.
  • Dursun, A., & Eraslan-Çapan, B. (2018). Ergenlerde dijital oyun bağımlılığı ve psikolojik ihtiyaçlar. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 128-140. https://doi.org/10.17679/inuefd.336272
  • Eker, H., & Taş, İ. (2023). Ergenlerde sınıf içi kaba davranışlar ile öz-yeterlik arasındaki ilişkinin incelenmesi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(4), 33-51. DOI: https://doi.org/10.19160/e-ijer.1215137
  • Erboy, E., & Akar-Vural, R. (2010). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin bilgisayar oyun bağımlılığını etkileyen faktörler. Ege Eğitim Dergisi, 11(1), 39-58.
  • Griffiths, M. D., & Meredith, A. (2009). Video game addiction and its treatment. Journal of Contemporary Psychotherapy, 39(4), 247-253. https://doi.org/10.1007/s10879-009-9118-4
  • Gülşen, M. (2013). Sosyal öz-yeterlik ile psikolojik iyi olma arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi’nden ulaşılmıştır. (Tez No. 327555)
  • Güvendi, B., Demir, G. T., & Keskin, B. (2019). Ortaokul öğrencilerinde dijital oyun bağımlılığı ve saldırganlık. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11(18), 1194-1217. https://doi.org/10.26466/opus.547092
  • Hazar, K., Özpolat, Z., & Hazar, Z. (2020). Ortaokul öğrencilerinin dijital oyun bağımlılığı düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi (Niğde İli Örneği). Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 18(1), 225-234. https://doi.org/10.33689/spormetre.647313
  • Hazar, Z., & Hazar, M. (2017). Çocuklar için dijital oyun bağımlılığı ölçeği. Journal of Human Sciences, 14(1), 203-216. https://doi.org/10.14687/jhs.v14i1.4387
  • Horzum, M. B. (2011). İlköğretim öğrencilerinin bilgisayar oyunu bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36(159), 57-68.
  • Howie, S. J., & Pietersen, J. J. (2001). Mathematics literacy of final year students: South African realities. Studies in Educational Evaluation, 27, 7-25.
  • Hsieh, P. P., & Schallert, D. L. (2008). Implications from self-efficacy and attribution theories for an understanding of undergraduates’ motivation in a foreign language course. Contemporary Educational Psychology, 33(4), 513-532.
  • İnnalı, H. Ö., & Aydın, İ. S. (2014). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okur öz yeterliklerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Turkish Studies (International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic), 9(9), 651-682.
  • Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Kaya, Z., Vangölü, M. S., Marufoğlu, M., & Özdemir, M. (2023). Lise öğrencilerinin dijital bağımlılık ve iyi oluş düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(1), 117-138. DOI: https://doi.org/10.19160/e-ijer.1173642
  • Keskin, G., & Sezgin, B. (2009). Bir grup ergende akademik başarı durumuna etki eden etmenlerin belirlenmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 4(10), 2-18.
  • Kılıçoğlu, G. (2021). Sosyal bilgiler tanımı, dünyada ve ülkemizde gelişimi ve önemi. M. Safran (Editör), Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde (ss. 3-16). Ankara: Pegem Akademi.
  • Kırcaburun, K., Jonason, P. K., & Griffiths, M. D. (2018). The dark tetrad traits and problematic online gaming: The mediating role of online gaming motives and moderating role of game types. Personality and Individual Differences,135, 298–303. https://doi.org/10.1016/j.paid.2018.07.038
  • Klomegah, R. Y., (2007). Predictors of academic performance of university students: an application of the goal efficacy model. College Student Journal, 41(2), 407-415.
  • Koç, C., & Arslan, A. (2017). Ortaokul öğrencilerinin akademik öz yeterlik algıları ve okuma stratejileri bilişüstü farkındalıkları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 745-778. http://dx.doi.org/10.23891/efdyyu.2017.29
  • Koç, M., Avşaroğlu, S., & Sezer, A. (2004). Üniversite öğrencilerinin akademik başarıları ile problem alanları arasındaki ilişki. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11, 483-498.
  • Levpušcek, M. P., Zupancic, M., & Socan, G. (2012). Predicting achievement in mathematics in adolescent students: The role of individual and social factors. The Journal of Early Adolescence, 20(10), 1–29.
  • Lieberman, D. A. Fisk, M. C., & Biely, E. (2009). Digital games for young children ages three to six: from research to design. Computers in the Schools, 26(3), 299–313. https://doi.org/10.1080/07380560903360178
  • Liu, X., & Koirala, H. (2009). The effect of mathematics self-efficacy on mathematics achievement of high school students. Paper presented at the annual conference of the Northeastern Educational Research Association, University of Connecticut, Connecticut. http://digitalcommons.uconn.edu/nera_2009/30
  • Luszczynska, A., Gutierrez-Dona, B., & Schwarzer, R. (2005). General self-efficacy in various domains of human functioning: Evidence from five countries. International Journal of Psychology, 40(2), 80–89.
  • Manap, A., & Durmuş, E. (2021). Dijital ebeveynlik farkındalığının çeşitli değişkenler, aile içi roller ve çocukta internet bağımlılığı açısından incelenmesi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(1), 141-156, DOI: https://doi.org/10.19160/ijer.837749
  • Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 4. 5. 6 ve 7. sınıflar). Ankara. http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=354
  • Muthen, L. K., & Muthen, B. O. (1998-2012). Mplus user's guide (Seventh Edition). Los Angeles, CA: Muthén & Muthén.
  • Namlı, S., & Tekkurşun-Demir, G. (2020). The relationship between attitudes towards digital gaming and sports. TOJET: The Turkish Online Journal of Educational Technology – January, 19(1), 40-52.
  • Özer, Y., & Anıl, D. (2011). Öğrencilerin fen ve matematik başarılarını etkileyen faktörlerin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 313-324.
  • Özerkan, E. (2007). Öğretmenlerin öz-yeterlik algıları ile öğrencilerin sosyal bilgiler benlik kavramları arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi’nden ulaşılmıştır. (Tez No. 240972)
  • Özdemir, M., & Karaboğa, M. T. (2021). Ortaokul öğrencilerinin dijital oyun bağımlılıkları ve sosyal eğilimleri. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(5), 17-35. DOI: https://doi.org/10.19160/e-ijer.994099
  • Özgen, K., & Bindak, R. (2011). Lise öğrencilerinin matematik okuryazarlığına yönelik öz-yeterlik inançlarının belirlenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(2),1073-1089.
  • Pajares, F. (2002). Overview of social cognitive theory and self-efficacy. Retrieved from: http://www.emory.edu/educatıon/mfp/eff.html
  • Pallesen, S., Lorvik, I. M., Bu, E. H., & Molde, H. (2015). An exploratory study investigating the effects of a treatment manual for video game addiction. Psychological Reports: Mental & Physical Healt,117(2), 490-495. https://doi.org/10.2466/02.PR0.117c14z9
  • Pontes, H. M., Taylor, M., & Stavropoulos, V. (2018). Beyond Facebook addiction: The role of cognitive-related factors and psychiatric distress in social networking site addiction. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 21(4), 240-247. https://doi.org/10.1089/cyber.2017.0609
  • Rahemi, J. (2007). Self-efficacy in English and Iranian senior high school students majoring humanities. Novitas-ROYAL, 1(2), 98-111. http://www.novitasroyal.org/Rahemi.pdf
  • Rahimpour, M., & Nariman-Jahan, R. (2010). The influence of self-efficacy and proficiency on EFL learners’ writing. International Journal of Instructional Technology & Distance Learning, 7(11), 19-32. http://itdl.org/Journal/Nov_10/article02.htm
  • Rukmana, R., & Ismiradewi, I. (2022). The impact of social support and self-efficacy on the academic resilience of a new students during the covid-19 pandemic. International conference of psychology 1(1), 23-34.
  • Sarıer, Y. (2016). Türkiye’de öğrencilerin akademik başarısını etkileyen faktörler: bir meta-analiz çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(3), 609-627. DOI:10.16986/HUJE.2016015868
  • Savcı, M., & Aysan, F. (2017). Social-emotional model of internet addiction. Psychiatry and Clinical Psychopharmacology, 27(4), 349-358. https://doi.org/10.1080/24750573.2017.1367552
  • Scholz, U., Gutierrez-Dona, B., Sud, S., & Schwarzer, R. (2002). Is general self-efficacy a universal construct? psychometric findings from 25 countries. European Journal of Psychological Assessment, 18, 242–251.
  • Schwarzer, R., & Hallum, S. (2008). Perceived teacher self-efficacy as a predictor of job stress and burnout: Mediation analyses. Applied Psychology: An International Review, 57(1), 152–171. https://doi.org/10.1111/j.1464-0597.2008.00359.x
  • Seçer, İ. (2015). SPSS ve LIREL ile pratik veri analizi analiz raporlaştırma. Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Skaalvik, E. M., & Skaalvik, S (2010). Teacher self-efficacy and teacher burnout: A study of relations. Teaching and Teacher Education 26, 1059-1069.
  • Şahin, M., Keskin, S., & Yurdugül, H. (2019). Impact of family support and perception of loneliness on game addiction analysis of a mediation and moderation. International Journal of Game-Based Learning (IJGBL), 9(4), 15-30.
  • Şimşek, N. (2021). Sosyal bilgilerde ölçme ve değerlendirme. M. Safran (Editör), Sosyal bilgiler öğretimi içinde (ss. 571-624). Ankara: Pegem Akademi.
  • Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. Boston: Allyn and Bacon.
  • Telef, B. B., & Karaca, R. (2012). Çocuklar için öz-yeterlik ölçeği; geçerlik ve güvenirlik çalışması. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 169-187.
  • Toprakçı, E. (2017) Sınıf yönetimi, (3.Baskı) Ankara: Pegama Yayıncılık.
  • Ulutaş, A. (2016). Ergenlerde sosyal öz-yeterlik algısı ve duygusal öz-yeterlik arasındaki ilişkinin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi: bir model önerisi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(3), 831-841. DOI: 10.14686/buefad.v5i3.5000202335
  • Uzun, G., & Çokluk-Bökeoğlu, Ö. (2019). Akademik başarının okul, aile ve öğrenci özellikleri ile ilişkisinin çok düzeyli yapısal eşitlik modellemesi ile incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 52(3), 655-684. DOI: 10.30964/auebfd.525770
  • Ünlü, İ., Kaşkaya, A., & Kızılkaya M. F. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öz-yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18(2), 651-668.
  • Üztemur, S. S., & Metin, C. (2015). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirme alanındaki kavram yanılgıları ve öz yeterlik inançlarının incelenmesi. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 3(2), 41-67.
  • Wang, D. B. (2004). Family background factors and mathematics success: A comparison of Chinese and US students. International Journal of Educational Research, 41(1), 40-54.
  • Yaman, S. (2013). Investigation of questions in science and technology textbooks in terms of requirements of the curriculum after educational reform in Turkey. Eurasian Journal of Physics and Chemistry Education, 5(2), 164-175.
  • Zimmerman, B. J. (2000). Self-efficacy: An essential motive to learn. Contemporary Educational Psychology, 25, 82-91. https://doi.org/10.1006/ceps.1999.1016
  • Yurtseven-Yılmaz, H. & Yıldız, M. (2023). Öğretmen adaylarında okumaya yönelik tutum ve dijital bağımlılık arasındaki ilişkide denetim odağının aracı rolü. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(5), 207-221. DOI: https://doi.org/10.19160/e-ijer.1347668

Dijital Oyun Bağımlılığı ve Öz Yeterliğin Ortaokul Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersi Akademik Başarısına Etkisi: Bir Yapısal Eşitlik Modeli / The Effect of Digital Game Addiction and Self-Efficacy on Secondary School Students' Academic Achievement in Social Studies Course: A Structural Equation Model

Year 2023, Volume: 14 Issue: 6, 72 - 91, 29.12.2023
https://doi.org/10.19160/e-ijer.1318399

Abstract

Bu araştırmada; ortaokul öğrencilerinin sosyal bilgiler dersi akademik başarıları üzerinde dijital oyun bağımlılıkları, öz yeterlikleri (akademik, sosyal ve duygusal) ile çeşitli demografik (cinsiyet, ebeveyn eğitim durumu) özelliklerin etkisinin yapısal eşitlik modeliyle sorgulanması amaçlanmıştır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2022-2023 eğitim öğretim yılında Kilis ili merkez ilçedeki üç farklı ortaokulda öğrenim görmekte olan 474 ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada yapısal eşitlik modeli temel alınarak hipotezlenen yol diyagramı geliştirilmiştir. Bu modele göre öğrencilerin cinsiyeti, ebeveyn eğitim durumu ve dijital oyun bağımlılığı dışsal değişkenleri; akademik, sosyal ve duygusal özyeterlikleri aracı ve içsel değişkenleri; sosyal bilgiler dersi akademik başarıları ise sadece içsel değişkeni oluşturacak biçimde ele alınmıştır. Çalışmada yer verilen tüm dışsal değişkenlerin içsel değişkenler üzerinde doğrudan ve dolaylı etkilerinin olduğu hipotezlenmiştir. Verilerin analizinde Mplus 7 istatistik programı kullanılmış ve yapısal eşitlik modeliyle veriler test edilmiştir. Araştırma sonucunda ebeveyn eğitim durumunun sosyal bilgiler akademik başarısı üzerinde doğrudan, cinsiyet değişkeninin doğrudan ve dolaylı, dijital oyun bağımlılığı ve sosyal öz yeterliğin dolaylı ve aracı, akademik öz yeterliğin ise doğrudan ve aracı etkisinin anlamlı düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca dijital oyun bağımlılığının akademik öz yeterlik üzerinde doğrudan ve dolaylı, sosyal ve duygusal öz yeterlik üzerinde ise sadece doğrudan etkisinin anlamlı düzeyde olduğu belirlenmiştir. Ek olarak duygusal ve sosyal öz yeterliğin akademik öz yeterlik üzerinde etkinin de anlamlı düzeyde olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

References

  • Acar, F. (2002). Duygusal zekâ ve liderlik. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 12, 53-68.
  • Akkuş, Z. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öz-yeterlik inanç düzeylerinin belirlenmesi üzerine bir çalışma. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 102-116.
  • Altınok, M. (2021). Lise öğrencilerinin dijital bağımlılık ve yaşam doyumunun incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 19(1), 262-291. https://doi.org/10.37217/tebd.689774
  • Anıl, D. (2009). Uluslararası öğrenci Başarılarını değerlendirme programı (PISA)’nda Türkiye’deki öğrencilerin fen bilimleri başarılarını etkileyen faktörler. Eğitim ve Bilim, 34(152), 15-34.
  • Arslan, A. (2017). Ortaokul öğrencilerinin dinleme kaygıları ve akademik özyeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. International e-Journal of Educational Studies, 1(1), 12-31.
  • Arslan, A. (2018). Ortaokul öğrencilerinin konuşma kaygıları ve akademik özyeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. International e-Journal of Educational Studies, 2(3), 26-43. https://doi.org/10.31458/iejes.399014
  • Arslan, A. (2019). Sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerinin sosyal kaygıları ve genel öz-yeterlik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. International e-Journal of Educational Studies, 3(6), 78-96. https://doi.org/10.31458/iejes.524860
  • Arslan, A. (2020). Ortaöğretim öğrencilerinin dijital bağımlılık düzeyleri ve şiddet eğilimlerinin belirlenmesi. Journal of Computer and Education Research, 8(15), 86-113. https://doi.org/10.18009/jcer.652390
  • Arslan, A. (2022). Ortaokul öğrencilerinin dijital oyun bağımlılıklarının öz-yeterlik düzeylerine etkisi: yapısal eşitlik modeli çalışması, E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13(5), 132-150. DOI: https://doi.org/10.19160/e-ijer.1135981
  • Ateş, B. (2016). Üniversite öğrencilerinde akademik başarının yordayıcısı olarak psikolojik iyi oluş ve sosyal yetkinlik. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59), 1203-1214. DOI: 10.17755/esosder.263225
  • Aylar, F., & Aksin, A. (2011). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öz-yeterlilik inanç düzeyleri ve problem çözme becerileri üzerine bir araştırma (Amasya örneği). Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 299-313.
  • Bağatarhan, T. (2023). Okul öncesi dönem çocuklarında dijital oyun bağımlılık eğilimi ve problem davranışları. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(5), 179-193. DOI: https://doi.org/10.19160/e-ijer.1342294
  • Bahar, H. (2006). KPSS puanlarının akademik başarı ve cinsiyet açısından değerlendirilmesi, Eğitim ve Bilim, 31(140), 68-74.
  • Bahar, H. H., Özen, Y., & Gülaçtı, F. (2009). Eğitim fakültesi öğrencilerinin cinsiyet ve branşa göre akademik başarı durumları ile öğrenme stillerinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(1), 69-86. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000001138
  • Balıkçı, R. (2018). Çocuklarda ve ergenlerde çevrimiçi oyun bağımlılığı ve agresif davranışlar arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi’nden ulaşılmıştır. (Tez No. 507951)
  • Bandura, A., (1994). Self-Efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia of human behavior (Vol. 4, pp. 71–81). New York: Academic Press.
  • Bardakçı, S., & Arslan, A. (2021). Üniversite öğrencilerinin dijital bağımlılıklarının sosyal kaygı düzeyleri üzerindeki etkisinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 50(230), 899-922. https://doi.org/10.37669/milliegitim.710703
  • Baysan, Ç. (2019). Ergenlerin dijital oyun bağımlılığının okulda öznel iyi oluş ve akademik başarı açısından incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yakın Doğu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Lefkoşa.
  • Bilgin, M. (1996). Grup rehberliğinin sosyal yetkinlik beklentisi üzerindeki etkisine yönelik deneysel bir çalışma (Yayımlanmamış doktora tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
  • Biricik, Z., & Atik, A. (2021). Gelenekselden dijitale değişen oyun kavramı ve çocuklarda oluşan dijital oyun kültürü. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 445-469. https://doi.org/10.19145/e-gifder.818532
  • Bolat, A., & Karamustafaoğlu, S. (2019). Vücudumuzdaki sistemler ünitesi başarı testi geliştirme: Geçerlik ve güvenirlik. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi (GEBD), 5(2), 131-159.
  • Büyüköztürk, Ş., & Denizkulu, D. (2002). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri öğretmenliği ile sınıf öğretmenliği programı öğrencilerinin akademik başarılarını etkileyen faktörler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 30, 187-204.
  • Delebe, A., & Hazar, Z. (2022). Ortaokul öğrencilerinin dijital oyun bağımlılığı düzeyinin bazı fiziksel parametrelere ve akademik başarıya göre incelenmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 20(3), 55-68. https://doi.org/10.33689/spormetre.1061035
  • Demir, S., & Börekçi, M. (2022). Ortaokul sözlü anlatım öz yeterlik algı ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 51(234), 1161-1180. https://doi.org/10.37669/milliegitim.814497
  • Demir, S. (2023). Öğretmen adaylarının konuşmaya yönelik kaygılarını etkileyen faktörler: bir yol analizi çalışması, E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(1), 408-424. DOI: https://doi.org/10.19160/e-ijer.1246344
  • Demirtaş, H., & Güneş, H. (2002). Eğitim yönetimi ve denetimi sözlüğü. Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Doordinejad, F. G., & Afshar, H. (2014). On the relationship between self-efficacy and English achievement among Iranian third grade high school students. International Journal of Language Learning and Applied Linguistics World, 6(4), 461-470.
  • Dursun, A., & Eraslan-Çapan, B. (2018). Ergenlerde dijital oyun bağımlılığı ve psikolojik ihtiyaçlar. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 128-140. https://doi.org/10.17679/inuefd.336272
  • Eker, H., & Taş, İ. (2023). Ergenlerde sınıf içi kaba davranışlar ile öz-yeterlik arasındaki ilişkinin incelenmesi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(4), 33-51. DOI: https://doi.org/10.19160/e-ijer.1215137
  • Erboy, E., & Akar-Vural, R. (2010). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin bilgisayar oyun bağımlılığını etkileyen faktörler. Ege Eğitim Dergisi, 11(1), 39-58.
  • Griffiths, M. D., & Meredith, A. (2009). Video game addiction and its treatment. Journal of Contemporary Psychotherapy, 39(4), 247-253. https://doi.org/10.1007/s10879-009-9118-4
  • Gülşen, M. (2013). Sosyal öz-yeterlik ile psikolojik iyi olma arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi’nden ulaşılmıştır. (Tez No. 327555)
  • Güvendi, B., Demir, G. T., & Keskin, B. (2019). Ortaokul öğrencilerinde dijital oyun bağımlılığı ve saldırganlık. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11(18), 1194-1217. https://doi.org/10.26466/opus.547092
  • Hazar, K., Özpolat, Z., & Hazar, Z. (2020). Ortaokul öğrencilerinin dijital oyun bağımlılığı düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi (Niğde İli Örneği). Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 18(1), 225-234. https://doi.org/10.33689/spormetre.647313
  • Hazar, Z., & Hazar, M. (2017). Çocuklar için dijital oyun bağımlılığı ölçeği. Journal of Human Sciences, 14(1), 203-216. https://doi.org/10.14687/jhs.v14i1.4387
  • Horzum, M. B. (2011). İlköğretim öğrencilerinin bilgisayar oyunu bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36(159), 57-68.
  • Howie, S. J., & Pietersen, J. J. (2001). Mathematics literacy of final year students: South African realities. Studies in Educational Evaluation, 27, 7-25.
  • Hsieh, P. P., & Schallert, D. L. (2008). Implications from self-efficacy and attribution theories for an understanding of undergraduates’ motivation in a foreign language course. Contemporary Educational Psychology, 33(4), 513-532.
  • İnnalı, H. Ö., & Aydın, İ. S. (2014). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okur öz yeterliklerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Turkish Studies (International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic), 9(9), 651-682.
  • Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Kaya, Z., Vangölü, M. S., Marufoğlu, M., & Özdemir, M. (2023). Lise öğrencilerinin dijital bağımlılık ve iyi oluş düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(1), 117-138. DOI: https://doi.org/10.19160/e-ijer.1173642
  • Keskin, G., & Sezgin, B. (2009). Bir grup ergende akademik başarı durumuna etki eden etmenlerin belirlenmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 4(10), 2-18.
  • Kılıçoğlu, G. (2021). Sosyal bilgiler tanımı, dünyada ve ülkemizde gelişimi ve önemi. M. Safran (Editör), Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde (ss. 3-16). Ankara: Pegem Akademi.
  • Kırcaburun, K., Jonason, P. K., & Griffiths, M. D. (2018). The dark tetrad traits and problematic online gaming: The mediating role of online gaming motives and moderating role of game types. Personality and Individual Differences,135, 298–303. https://doi.org/10.1016/j.paid.2018.07.038
  • Klomegah, R. Y., (2007). Predictors of academic performance of university students: an application of the goal efficacy model. College Student Journal, 41(2), 407-415.
  • Koç, C., & Arslan, A. (2017). Ortaokul öğrencilerinin akademik öz yeterlik algıları ve okuma stratejileri bilişüstü farkındalıkları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 745-778. http://dx.doi.org/10.23891/efdyyu.2017.29
  • Koç, M., Avşaroğlu, S., & Sezer, A. (2004). Üniversite öğrencilerinin akademik başarıları ile problem alanları arasındaki ilişki. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11, 483-498.
  • Levpušcek, M. P., Zupancic, M., & Socan, G. (2012). Predicting achievement in mathematics in adolescent students: The role of individual and social factors. The Journal of Early Adolescence, 20(10), 1–29.
  • Lieberman, D. A. Fisk, M. C., & Biely, E. (2009). Digital games for young children ages three to six: from research to design. Computers in the Schools, 26(3), 299–313. https://doi.org/10.1080/07380560903360178
  • Liu, X., & Koirala, H. (2009). The effect of mathematics self-efficacy on mathematics achievement of high school students. Paper presented at the annual conference of the Northeastern Educational Research Association, University of Connecticut, Connecticut. http://digitalcommons.uconn.edu/nera_2009/30
  • Luszczynska, A., Gutierrez-Dona, B., & Schwarzer, R. (2005). General self-efficacy in various domains of human functioning: Evidence from five countries. International Journal of Psychology, 40(2), 80–89.
  • Manap, A., & Durmuş, E. (2021). Dijital ebeveynlik farkındalığının çeşitli değişkenler, aile içi roller ve çocukta internet bağımlılığı açısından incelenmesi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(1), 141-156, DOI: https://doi.org/10.19160/ijer.837749
  • Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 4. 5. 6 ve 7. sınıflar). Ankara. http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=354
  • Muthen, L. K., & Muthen, B. O. (1998-2012). Mplus user's guide (Seventh Edition). Los Angeles, CA: Muthén & Muthén.
  • Namlı, S., & Tekkurşun-Demir, G. (2020). The relationship between attitudes towards digital gaming and sports. TOJET: The Turkish Online Journal of Educational Technology – January, 19(1), 40-52.
  • Özer, Y., & Anıl, D. (2011). Öğrencilerin fen ve matematik başarılarını etkileyen faktörlerin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 313-324.
  • Özerkan, E. (2007). Öğretmenlerin öz-yeterlik algıları ile öğrencilerin sosyal bilgiler benlik kavramları arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi’nden ulaşılmıştır. (Tez No. 240972)
  • Özdemir, M., & Karaboğa, M. T. (2021). Ortaokul öğrencilerinin dijital oyun bağımlılıkları ve sosyal eğilimleri. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(5), 17-35. DOI: https://doi.org/10.19160/e-ijer.994099
  • Özgen, K., & Bindak, R. (2011). Lise öğrencilerinin matematik okuryazarlığına yönelik öz-yeterlik inançlarının belirlenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(2),1073-1089.
  • Pajares, F. (2002). Overview of social cognitive theory and self-efficacy. Retrieved from: http://www.emory.edu/educatıon/mfp/eff.html
  • Pallesen, S., Lorvik, I. M., Bu, E. H., & Molde, H. (2015). An exploratory study investigating the effects of a treatment manual for video game addiction. Psychological Reports: Mental & Physical Healt,117(2), 490-495. https://doi.org/10.2466/02.PR0.117c14z9
  • Pontes, H. M., Taylor, M., & Stavropoulos, V. (2018). Beyond Facebook addiction: The role of cognitive-related factors and psychiatric distress in social networking site addiction. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 21(4), 240-247. https://doi.org/10.1089/cyber.2017.0609
  • Rahemi, J. (2007). Self-efficacy in English and Iranian senior high school students majoring humanities. Novitas-ROYAL, 1(2), 98-111. http://www.novitasroyal.org/Rahemi.pdf
  • Rahimpour, M., & Nariman-Jahan, R. (2010). The influence of self-efficacy and proficiency on EFL learners’ writing. International Journal of Instructional Technology & Distance Learning, 7(11), 19-32. http://itdl.org/Journal/Nov_10/article02.htm
  • Rukmana, R., & Ismiradewi, I. (2022). The impact of social support and self-efficacy on the academic resilience of a new students during the covid-19 pandemic. International conference of psychology 1(1), 23-34.
  • Sarıer, Y. (2016). Türkiye’de öğrencilerin akademik başarısını etkileyen faktörler: bir meta-analiz çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(3), 609-627. DOI:10.16986/HUJE.2016015868
  • Savcı, M., & Aysan, F. (2017). Social-emotional model of internet addiction. Psychiatry and Clinical Psychopharmacology, 27(4), 349-358. https://doi.org/10.1080/24750573.2017.1367552
  • Scholz, U., Gutierrez-Dona, B., Sud, S., & Schwarzer, R. (2002). Is general self-efficacy a universal construct? psychometric findings from 25 countries. European Journal of Psychological Assessment, 18, 242–251.
  • Schwarzer, R., & Hallum, S. (2008). Perceived teacher self-efficacy as a predictor of job stress and burnout: Mediation analyses. Applied Psychology: An International Review, 57(1), 152–171. https://doi.org/10.1111/j.1464-0597.2008.00359.x
  • Seçer, İ. (2015). SPSS ve LIREL ile pratik veri analizi analiz raporlaştırma. Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Skaalvik, E. M., & Skaalvik, S (2010). Teacher self-efficacy and teacher burnout: A study of relations. Teaching and Teacher Education 26, 1059-1069.
  • Şahin, M., Keskin, S., & Yurdugül, H. (2019). Impact of family support and perception of loneliness on game addiction analysis of a mediation and moderation. International Journal of Game-Based Learning (IJGBL), 9(4), 15-30.
  • Şimşek, N. (2021). Sosyal bilgilerde ölçme ve değerlendirme. M. Safran (Editör), Sosyal bilgiler öğretimi içinde (ss. 571-624). Ankara: Pegem Akademi.
  • Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. Boston: Allyn and Bacon.
  • Telef, B. B., & Karaca, R. (2012). Çocuklar için öz-yeterlik ölçeği; geçerlik ve güvenirlik çalışması. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 169-187.
  • Toprakçı, E. (2017) Sınıf yönetimi, (3.Baskı) Ankara: Pegama Yayıncılık.
  • Ulutaş, A. (2016). Ergenlerde sosyal öz-yeterlik algısı ve duygusal öz-yeterlik arasındaki ilişkinin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi: bir model önerisi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(3), 831-841. DOI: 10.14686/buefad.v5i3.5000202335
  • Uzun, G., & Çokluk-Bökeoğlu, Ö. (2019). Akademik başarının okul, aile ve öğrenci özellikleri ile ilişkisinin çok düzeyli yapısal eşitlik modellemesi ile incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 52(3), 655-684. DOI: 10.30964/auebfd.525770
  • Ünlü, İ., Kaşkaya, A., & Kızılkaya M. F. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öz-yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18(2), 651-668.
  • Üztemur, S. S., & Metin, C. (2015). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirme alanındaki kavram yanılgıları ve öz yeterlik inançlarının incelenmesi. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 3(2), 41-67.
  • Wang, D. B. (2004). Family background factors and mathematics success: A comparison of Chinese and US students. International Journal of Educational Research, 41(1), 40-54.
  • Yaman, S. (2013). Investigation of questions in science and technology textbooks in terms of requirements of the curriculum after educational reform in Turkey. Eurasian Journal of Physics and Chemistry Education, 5(2), 164-175.
  • Zimmerman, B. J. (2000). Self-efficacy: An essential motive to learn. Contemporary Educational Psychology, 25, 82-91. https://doi.org/10.1006/ceps.1999.1016
  • Yurtseven-Yılmaz, H. & Yıldız, M. (2023). Öğretmen adaylarında okumaya yönelik tutum ve dijital bağımlılık arasındaki ilişkide denetim odağının aracı rolü. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(5), 207-221. DOI: https://doi.org/10.19160/e-ijer.1347668
There are 84 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Social Studies Education
Journal Section Issue Articles
Authors

Yılmaz Demir 0000-0001-5477-1300

Publication Date December 29, 2023
Published in Issue Year 2023Volume: 14 Issue: 6

Cite

APA Demir, Y. (2023). Dijital Oyun Bağımlılığı ve Öz Yeterliğin Ortaokul Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersi Akademik Başarısına Etkisi: Bir Yapısal Eşitlik Modeli / The Effect of Digital Game Addiction and Self-Efficacy on Secondary School Students’ Academic Achievement in Social Studies Course: A Structural Equation Model. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(6), 72-91. https://doi.org/10.19160/e-ijer.1318399

Creative Commons Lisansı
This journal uses a CC BY-NC-SA license.


[email protected]                http://www.e-ijer.com    Address: Ege University Faculty of Education İzmir/Türkiye