Special Education Teachers’Views on the Reading-Writing Learning Processes of Individuals with Intellectual Disabilities / Zihinsel Yetersizliği Olan Bireylerin Okuma-Yazma Öğrenmelerine İlişkin Özel Eğitim Öğretmenlerinin Görüşleri
Abstract
The starting point for the realization of an instructional activity is the knowledge and skill of reading and writing, which is itself acquired through instruction. Reading, within the scope of; for mental, sensory and psychomotor development areas; It is a complex skill in which a series of activities such as seeing (recognition of writing), making sense, expressing aloud, remembering and evaluating is performed. This skill varies depending on the person performing it. When considering the importance of individuals with intellectual disabilities having reading and writing skills, special education teachers who are primarily responsible for teaching these skills to them are the first to come to mind. Based on this, the purpose of this research is to determine the views of special education teachers regarding the learning of reading and writing skills by individuals with intellectual disabilities. The research, conducted according to the case study approach of qualitative research, had 20 special education teachers as participants. From participants identified through criterion sampling method, it was expected that they have the following criteria: a) currently working as a special education teacher at the time of data collection, and b) having students with intellectual disabilities in their class. The data of the research were analyzed by content analysis and the themes, codes and frequencies of the statements were presented in the findings. The results of the research showed that learning to read and write is important for individuals with intellectual disabilities to continue their daily and social lives. Additionally, most of the participating teachers believe that these skills are important in the workplace as well. Furthermore, the study found that teachers conducted various preparatory activities to improve finger, hand and arm muscles, used the sound-based first reading-writing method and syllable method the most, frequently used reading-writing activities based on play, benefited from resources obtained from the internet during the reading-writing teaching process, encountered some problems related to themselves and their students from families and needed a lot of family support.
Keywords
Special education Special education teachers Individuals with intellectual disabilities Teaching reading-writing Literacy
References
- Afacan, K., Bal, A., & Çakır, H. İ. (2021). Zihin yetersizliği olan öğrenciler için okuma müdahaleleri: kültürel tarihsel bir inceleme. Turkish journal of special education research and practice, 3(1), 47-71.
- Akçin, F. N. (2018). Zihinsel yetersizliği olan çocuklar için hibrit okuma-yazma öğretim yöntemi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 20(1), 177-208.
- Akdağ, M. (2019). Zihinsel engelli kaynaştırma öğrencileri için kullanılabilecek okuma yazma öğretimi yaklaşımları. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 4(2), 130-137.
- Akyol, H. (2021). Türkçe ilk okuma yazma öğretimi. Pegem Akademi.
- Alnahdi, G. H. (2015). Teaching reading for students with intellectual disabilities: A systematic review. International Education Studies, 8(9), 79-87.
- American Association on Intellectual and Developmental Disabilities (AAIDD). (2010). FAQ on the AAIDD Definition of Intellectual Disability. UptoDate. Retrieved February 13, 2020, from http://www.aaidd.org/intellectualdisabilitybook/content_7473cfm?navID=366
- Atik, S. ve Düzdemir, M. (2023). Öğretmenlerin özel gereksinimli öğrencilere yönelik tutumu ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması, E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(2), 310-332.
- Baran, N., & Cavkaytar, A. (2007). İşverenlerin zihin engelli bireylerin istihdamlarına ilişkin görüş ve önerileri. İlköğretim Online, 6(2), 213-225.
- Başal, M., & Batu, E. S. (2002). Zihin özürlü öğrencilere okuma yazma öğretme konusunda alt özel sınıf öğretmenlerinin görüş ve önerileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 3(02), 85-98.
- Baştuğ, M., & Demirtaş-Şenel, G. (2020). Harf ses/harf için özel uygulamalı ilk okuma ve yazma öğretimi el kitabı. Pegem Akademi.
- Conners, F. A. (2003). Reading skills and cognitive abilities of individuals with mental retardation. In L. Abbeduto (Ed.), Language and communication in mental retardation (pp. 191-229). Academic Press.
- Coşkun, E. (2007). Yazma Becerisi. İçinde A. Kırkkılıç & H. Akyol (Eds.), İlköğretimde Türkçe Öğretimi (ss. 49-91). Pegem A Yayıncılık
- Çolak, A., & Uzuner, Y. (2004). Zihin özürlü çocukların okuma-yazma öğrenmeleri ve özel eğitim öğretmenleri: Yarı yapılandırılmış görüşme araştırması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 4(2), 241-270.
- Deliveli K. (2020). Zihinsel yetersizliği olan öğrencilere okuma-yazma öğretilirken karşılaşılan güçlükler ve geliştirilen stratejiler. Turkish Studies, 15(2), 865-889.
- Demirok, M. S., & Akçam, A. (2019). Özel gereksinimli çocukların okuma yazma öğrenmelerine ilişkin öğretmen görüşleri. Kıbrıs Araştırmaları ve İncelemeleri Dergisi, 2(4), 85-97.
- Demirtaş, D. , Arslan, M. & Güven, D. (2016). Özel eğitim okullarının yönetimsel sorunları. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7 (1) , 21-49.
- Deniz, S., & Sarı, H. (2017). Özel eğitim sınıfına devam eden hafif düzeyde zihin engelli öğrencilere okuma-yazma öğretiminde kullanılan öğretim yöntemlerine yönelik öğreten görüşlerinin değerlendirilmesi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(12), 156-171.
- Döngel, M. (2009). Hafif düzeyde zihin engelli öğrencilere yazma becerilerinin kazandırılmasında kullanılan öğretim yöntem ve tekniklerine ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi (Tez No. 235047) [Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi]. Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi
- Erdem, M. (2010). Eğitilebilir zihinsel engelli öğrencilere okuma yazma öğretiminde kullanılan ses temelli cümle ve cümle çözümleme yöntemlerine ilişkin öğretmen görüşleri (Tez No.258051) [Yüksek lisans tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi]. Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi
- Garrels, V. (2019). Student‐directed learning of literacy skills for students with intellectual disability. Journal of Research in Special Educational Needs, 19(3), 197-206.
- Güleryüz. H. (2000). Programlanmış ilkokuma yazına öğretimi. Pegem Yayıncılık. Hallahan, D. P., & Kauffman, M. J. (2006). Exceptional learners: Introduction to special education. Pearson Education, Inc.
- Heward, W. L., Alber-Morgan, S., & Konrad, M. (2017). Revel for exceptional children: An introduction to special education with loose-leaf version. Pearson.
- Huberman, A. M., & Miles, M. B. (1994). Data management and analysis methods. In N. K. Denzin & Y. S. Lincoln (Eds.), Handbook of qualitative research (pp. 428–444). Sage Publications, Inc.
- Kakşa, M. H. (2019). Sınıfında kaynaştırma öğrencisi bulunan sınıf öğretmenlerinin uyguladıkları okuma-yazma yöntemlerine ilişkin görüşleri (Tez No. 549964) [Yüksek lisans tezi, Bayburt Üniversitesi]. Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi
- Kayahan- Yüksel, D. & Emmioğlu- Sarıkaya, E. (2021). Mother’s participation in literacy education of children with special learning disability: a draft training program, E-International Journal of Educational Research, 12(5), 36-64.
- Kirk, S., Gallagher, J. J., Coleman, M. R., & Anastasiow, N. J. (2011). Educating exceptional children. Cengage Learning.
- Köksal, K. (2003). Okuma yazmanın öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık
- McIntyre, N. S., Loughran, C., & Towson, J. (2022). Reimagining assessment of literacy skills for adolescents with intellectual disabilities: A tutorial for an individualized approach. Perspectives of the ASHA Special Interest Groups, 7(6), 1606-1618.
- Özcan, A. F., & Yıldız, S. (2018). 2017 Türkçe dersi ilk okuma yazma öğretim programı ve uygulamaya ilişkin öğretmen görüşleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 217-255.
- Sarı, H., & Gökdağ, H. (2021). Özel gereksinimli çocuklara okuma yazma öğretimi. Nobel Akademik Yayıncılık.
- Stewart, C. J. & Cash, W.B. (1985). Interviewing: Principles and practices. Wm. C. Brown Pub.
- Şahbaz, Ü. & Çağ-Adıgüzel, D. (2022). Determining social acceptance levels of primary students with special Needs participating in inclusion practices, E-International Journal of Educational Research, 13(3), 59-77.
- Şengül, H. (2008). Özel eğitim öğretmenlerinin zihin engelli çocuklara okuma-yazma öğretiminde kullandıkları yöntemlerin belirlenmesi (Tez No. 231852) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi
- Şengül, H., & Akçin, N. (2010). Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrencilere Okuma Yazma Öğretme Konusunda Özel Eğitim Öğretmenlerinin Görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 43(2),1-26.
- Tokta, M. C., & Avcıoğlu, H. (2012). Zihinsel yetersizliği olan kaynaştırma öğrencilerine okuma-yazma öğretiminde kullanılan ses temelli cümle yönteminin etkililiğine ilişkin öğretmen görüşleri. Turkish International Journal of Special Education and Guidance & Counselling,1(1), 11-24.
- Toprakçı, E. (2016). Eğitimbilim pedandragoji. içinde Eğitimbilim Pedandragoji, 130-173. (Ed.: Erdal Toprakçı) Ankara: Ütopya.
- Toprakçı, E. (2017). Sınıf yönetimi Ankara: Pegem.
- Toy, A. B., & Kesici, İ. (2020). Özel gereksinimli çocuğu olan annelerin eğitim ihtiyaçları. Journal of Advanced Education Studies, 2(1), 61-93.
- Yeleğen, M. (1997). İlk okuma yazma öğretimi. İz Yayın Dağıtım.
- Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
Zihinsel Yetersizliği Olan Bireylerin Okuma-Yazma Öğrenmelerine İlişkin Özel Eğitim Öğretmenlerinin Görüşleri / Special Education Teachers’Views on the Reading-Writing Learning Processes of Individuals with Intellectual Disabilities
Abstract
Bir öğretimsel faaliyetin gerçekleşebilmesinin başlangıç noktası, kendisi de öğretimle kazanılan, okuma ve yazma bilgi ve becerisidir. Okuma, kapsamında; zihinsel, duyusal ve psikomotor gelişim alanlarına yönelik; görme (yazının tanınması), anlamlandırma, sesli ifade etme, hatırlama ve değerlendirme gibi bir dizi etkinlikliğin gerçekleştiği karmaşık bir beceridir Bu beceri gerçekleştiren kişi bağlamlı değişkenlik gösterir. Zihinsel yetersizliği olan bireyler için okuma-yazma becerisine sahip olmalarının önemi düşünüldüğünde, akla ilk olarak bu becerilerin onlara öğretiminden başlıca sorumlu olan özel eğitim öğretmenleri gelmektedir. Buradan yola çıkılarak; bu araştırmanın amacı, zihinsel yetersizliği olan bireylerin okuma-yazma öğrenmelerine ilişkin özel eğitim öğretmenlerinin görüşlerini belirlemektir. Nitel araştırma yaklaşımlarından durum desenine göre gerçekleştirilen araştırmaya 20 özel eğitim öğretmeni katılmıştır. Amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örneklemeye göre belirlenen katılımcılardan; a) araştırma verilerinin toplandığı anda özel eğitim öğretmenliği yapıyor olması ve b) sınıfında zihinsel yetersizliği olan öğrencilerin olması ölçütlerine sahip olması beklenmiştir. Araştırmanın verileri içerik analiziyle analiz edilmiş olup bulgularda tema, kod ve söylenme sıklıklarına yer verilmiştir. Araştırmanın sonuçları zihinsel yetersizliği olan bireylerin okuma-yazma öğrenmelerinin günlük ve sosyal yaşamlarını devam ettirmeleri için önemli olduğunu göstermiştir. Ayrıca katılımcı öğretmenlerin çoğu, bu becerilerin iş hayatında da önemli olduğunu düşünmektedir. Bunlara ek olarak araştırmanın sonucunda öğretmenlerin parmak, el ve kol kaslarını geliştirme gibi birçok hazırlık çalışması yaptıkları, en çok ses esaslı ilk okuma-yazma yöntemi ve hece yöntemini kullandıkları, oyuna dayalı okuma-yazma etkinliklerini sıklıkla kullandıkları, okuma-yazma öğretimi sürecinde internetten edindikleri kaynaklardan yararlandıkları, okuma-yazma sürecinde öğrencilerin kendileriyle ve onların aileleriyle ilişkili bazı sorunlarla karşılaştıkları ve son olarak aile desteğine çok ihtiyaç duydukları görülmüştür.
Keywords
Özel eğitim Özel eğitim öğretmenleri Zihinsel yetersizliği olan bireyler Okuma-yazma öğretimi Okuryazarlık
References
- Afacan, K., Bal, A., & Çakır, H. İ. (2021). Zihin yetersizliği olan öğrenciler için okuma müdahaleleri: kültürel tarihsel bir inceleme. Turkish journal of special education research and practice, 3(1), 47-71.
- Akçin, F. N. (2018). Zihinsel yetersizliği olan çocuklar için hibrit okuma-yazma öğretim yöntemi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 20(1), 177-208.
- Akdağ, M. (2019). Zihinsel engelli kaynaştırma öğrencileri için kullanılabilecek okuma yazma öğretimi yaklaşımları. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 4(2), 130-137.
- Akyol, H. (2021). Türkçe ilk okuma yazma öğretimi. Pegem Akademi.
- Alnahdi, G. H. (2015). Teaching reading for students with intellectual disabilities: A systematic review. International Education Studies, 8(9), 79-87.
- American Association on Intellectual and Developmental Disabilities (AAIDD). (2010). FAQ on the AAIDD Definition of Intellectual Disability. UptoDate. Retrieved February 13, 2020, from http://www.aaidd.org/intellectualdisabilitybook/content_7473cfm?navID=366
- Atik, S. ve Düzdemir, M. (2023). Öğretmenlerin özel gereksinimli öğrencilere yönelik tutumu ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması, E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(2), 310-332.
- Baran, N., & Cavkaytar, A. (2007). İşverenlerin zihin engelli bireylerin istihdamlarına ilişkin görüş ve önerileri. İlköğretim Online, 6(2), 213-225.
- Başal, M., & Batu, E. S. (2002). Zihin özürlü öğrencilere okuma yazma öğretme konusunda alt özel sınıf öğretmenlerinin görüş ve önerileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 3(02), 85-98.
- Baştuğ, M., & Demirtaş-Şenel, G. (2020). Harf ses/harf için özel uygulamalı ilk okuma ve yazma öğretimi el kitabı. Pegem Akademi.
- Conners, F. A. (2003). Reading skills and cognitive abilities of individuals with mental retardation. In L. Abbeduto (Ed.), Language and communication in mental retardation (pp. 191-229). Academic Press.
- Coşkun, E. (2007). Yazma Becerisi. İçinde A. Kırkkılıç & H. Akyol (Eds.), İlköğretimde Türkçe Öğretimi (ss. 49-91). Pegem A Yayıncılık
- Çolak, A., & Uzuner, Y. (2004). Zihin özürlü çocukların okuma-yazma öğrenmeleri ve özel eğitim öğretmenleri: Yarı yapılandırılmış görüşme araştırması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 4(2), 241-270.
- Deliveli K. (2020). Zihinsel yetersizliği olan öğrencilere okuma-yazma öğretilirken karşılaşılan güçlükler ve geliştirilen stratejiler. Turkish Studies, 15(2), 865-889.
- Demirok, M. S., & Akçam, A. (2019). Özel gereksinimli çocukların okuma yazma öğrenmelerine ilişkin öğretmen görüşleri. Kıbrıs Araştırmaları ve İncelemeleri Dergisi, 2(4), 85-97.
- Demirtaş, D. , Arslan, M. & Güven, D. (2016). Özel eğitim okullarının yönetimsel sorunları. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7 (1) , 21-49.
- Deniz, S., & Sarı, H. (2017). Özel eğitim sınıfına devam eden hafif düzeyde zihin engelli öğrencilere okuma-yazma öğretiminde kullanılan öğretim yöntemlerine yönelik öğreten görüşlerinin değerlendirilmesi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(12), 156-171.
- Döngel, M. (2009). Hafif düzeyde zihin engelli öğrencilere yazma becerilerinin kazandırılmasında kullanılan öğretim yöntem ve tekniklerine ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi (Tez No. 235047) [Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi]. Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi
- Erdem, M. (2010). Eğitilebilir zihinsel engelli öğrencilere okuma yazma öğretiminde kullanılan ses temelli cümle ve cümle çözümleme yöntemlerine ilişkin öğretmen görüşleri (Tez No.258051) [Yüksek lisans tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi]. Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi
- Garrels, V. (2019). Student‐directed learning of literacy skills for students with intellectual disability. Journal of Research in Special Educational Needs, 19(3), 197-206.
- Güleryüz. H. (2000). Programlanmış ilkokuma yazına öğretimi. Pegem Yayıncılık. Hallahan, D. P., & Kauffman, M. J. (2006). Exceptional learners: Introduction to special education. Pearson Education, Inc.
- Heward, W. L., Alber-Morgan, S., & Konrad, M. (2017). Revel for exceptional children: An introduction to special education with loose-leaf version. Pearson.
- Huberman, A. M., & Miles, M. B. (1994). Data management and analysis methods. In N. K. Denzin & Y. S. Lincoln (Eds.), Handbook of qualitative research (pp. 428–444). Sage Publications, Inc.
- Kakşa, M. H. (2019). Sınıfında kaynaştırma öğrencisi bulunan sınıf öğretmenlerinin uyguladıkları okuma-yazma yöntemlerine ilişkin görüşleri (Tez No. 549964) [Yüksek lisans tezi, Bayburt Üniversitesi]. Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi
- Kayahan- Yüksel, D. & Emmioğlu- Sarıkaya, E. (2021). Mother’s participation in literacy education of children with special learning disability: a draft training program, E-International Journal of Educational Research, 12(5), 36-64.
- Kirk, S., Gallagher, J. J., Coleman, M. R., & Anastasiow, N. J. (2011). Educating exceptional children. Cengage Learning.
- Köksal, K. (2003). Okuma yazmanın öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık
- McIntyre, N. S., Loughran, C., & Towson, J. (2022). Reimagining assessment of literacy skills for adolescents with intellectual disabilities: A tutorial for an individualized approach. Perspectives of the ASHA Special Interest Groups, 7(6), 1606-1618.
- Özcan, A. F., & Yıldız, S. (2018). 2017 Türkçe dersi ilk okuma yazma öğretim programı ve uygulamaya ilişkin öğretmen görüşleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 217-255.
- Sarı, H., & Gökdağ, H. (2021). Özel gereksinimli çocuklara okuma yazma öğretimi. Nobel Akademik Yayıncılık.
- Stewart, C. J. & Cash, W.B. (1985). Interviewing: Principles and practices. Wm. C. Brown Pub.
- Şahbaz, Ü. & Çağ-Adıgüzel, D. (2022). Determining social acceptance levels of primary students with special Needs participating in inclusion practices, E-International Journal of Educational Research, 13(3), 59-77.
- Şengül, H. (2008). Özel eğitim öğretmenlerinin zihin engelli çocuklara okuma-yazma öğretiminde kullandıkları yöntemlerin belirlenmesi (Tez No. 231852) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi
- Şengül, H., & Akçin, N. (2010). Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrencilere Okuma Yazma Öğretme Konusunda Özel Eğitim Öğretmenlerinin Görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 43(2),1-26.
- Tokta, M. C., & Avcıoğlu, H. (2012). Zihinsel yetersizliği olan kaynaştırma öğrencilerine okuma-yazma öğretiminde kullanılan ses temelli cümle yönteminin etkililiğine ilişkin öğretmen görüşleri. Turkish International Journal of Special Education and Guidance & Counselling,1(1), 11-24.
- Toprakçı, E. (2016). Eğitimbilim pedandragoji. içinde Eğitimbilim Pedandragoji, 130-173. (Ed.: Erdal Toprakçı) Ankara: Ütopya.
- Toprakçı, E. (2017). Sınıf yönetimi Ankara: Pegem.
- Toy, A. B., & Kesici, İ. (2020). Özel gereksinimli çocuğu olan annelerin eğitim ihtiyaçları. Journal of Advanced Education Studies, 2(1), 61-93.
- Yeleğen, M. (1997). İlk okuma yazma öğretimi. İz Yayın Dağıtım.
- Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Studies on Education |
| Journal Section | Educational Sciences and Sciences of Field Education |
| Authors | |
| Publication Date | June 30, 2023 |
| Published in Issue | Year 2023Volume: 14 Issue: 3 |
Cite
Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)
[email protected] http://www.e-ijer.com Address: Ege University Faculty of Education İzmir/Türkiye