COPE Davranış Kuralları(2020). http://publicationethics.org/files/Code_of_conduct_for_journal_editors_Mar11.pdf adresinden uyarlanmıştır.

1. Editörlerin genel görev ve sorumlulukları
1.1. Editörler dergilerinde yayınlanan her şeyden sorumlu olmalıdır
Bu, editörlerin yapması gerektiği anlamına gelir.
1.2. okuyucuların ve yazarların ihtiyaçlarını karşılamaya çalışın;
1.3. günlüklerini sürekli olarak geliştirmeye çabalamak;
1.4. yayınladıkları materyalin kalitesinden emin olmak için yürürlükte olan süreçlere sahip olmak;
1.5. ifade özgürlüğünün savunucusu;
1.6. akademik kaydın bütünlüğünü korumak;
1.7. iş ihtiyaçlarının entelektüel ve etik standartlardan ödün vermesini engellemek;
1.8. Gerektiğinde düzeltmeleri, açıklamaları, geri çekilmeleri ve özürleri yayınlamaya her zaman hazır olun.

2. Okuyucularla ilişkiler
2.1. Okuyucular, araştırmayı veya diğer bilimsel çalışmaları kimin finanse ettiği, fon verenlerin araştırmada ve yayınlanmasında herhangi bir rolü olup olmadığı ve eğer öyleyse bunun ne olduğu konusunda bilgilendirilmelidir.

3. Yazarlarla ilişkiler
3.1. Editörlerin bir makaleyi yayınlanmak üzere kabul etme veya reddetme kararları, makalenin önemine, orijinalliğine ve açıklığına ve çalışmanın geçerliliğine ve derginin görev alanına uygunluğuna dayanmalıdır.
3.2. Editörler, gönderide ciddi sorunlar tespit edilmediği sürece, gönderiyi kabul etme kararlarını geri almamalıdır.
3.3. Yeni editörler, ciddi sorunlar tespit edilmedikçe önceki editörün yazılarının yayımlanması kararını bozmamalıdır.
3.4. Hakem değerlendirme süreçlerinin bir açıklaması yayınlanmalı ve editörler, açıklanan süreçlerden herhangi bir önemli sapmayı gerekçelendirmeye hazır olmalıdır.
3.5. Dergilerde, yazarların editoryal kararlara itiraz edebilmeleri için ilan edilmiş bir mekanizma bulunmalıdır.
3.6. Editörler, yazarlara kendilerinden beklenen her şey hakkında rehberlik yayınlamalıdır. Bu kılavuz düzenli olarak güncellenmeli ve bu koda atıfta bulunmalı veya ona bağlantı vermelidir.
3.7. Editörler, yazarlık kriterleri ve/veya ilgili alandaki standartlara uygun olarak kimlerin katkıda bulunan kişi olarak listelenmesi gerektiği konusunda rehberlik sağlamalıdır.

4. Editörlerle ilişkiler
4.1. Editörler, hakemlere gönderilen materyali gizlilik içinde ele alma gerekliliği de dahil olmak üzere kendilerinden beklenen her şey konusunda rehberlik etmelidir. Bu kılavuz düzenli olarak güncellenmeli ve bu koda atıfta bulunmalı veya ona bağlantı vermelidir.
4.2. Editörler, hakemlerden bir gönderiyi incelemeyi kabul etmeden önce olası rakip çıkarları açıklamalarını talep etmelidir.
4.3. Editörler, yazarlara ve hakemlere bildirilen açık bir değerlendirme sistemi kullanmadıkları sürece hakemlerin kimliklerinin korunmasını sağlayacak sistemlere sahip olmalıdır.

5. Yayın kurulu üyeleriyle ilişkiler
5.1. Editörler, yeni yayın kurulu üyelerine kendilerinden beklenen her şey hakkında yönergeler sağlamalı ve mevcut üyeleri yeni politikalar ve gelişmeler konusunda güncel tutmalıdır.

6. Dergi sahipleri ve yayıncılarla ilişkiler
6.1. Editörlerin yayıncılar ve sahiplerle ilişkileri genellikle karmaşıktır ancak editoryal bağımsızlık ilkesine sıkı bir şekilde dayanmalıdır.
6.2. Editörler hangi makalelerin yayınlanacağına kalite ve dergiye uygunluğuna göre ve dergi sahibinin/yayıncının müdahalesi olmadan karar vermelidir.
6.3. Editörlerin derginin sahibi ve/veya yayıncısı ile ilişkilerini belirleyen yazılı bir sözleşmeleri olmalıdır.
6.4. Bu sözleşmenin şartları COPE Dergi Editörleri Davranış Kuralları ile uyumlu olmalıdır.

7. Editörlük ve hakemlik süreçleri
7.1. Editörler dergilerindeki hakem değerlendirmesinin adil, tarafsız ve zamanında olmasını sağlamak için çaba göstermelidir.
7.2. Editörler, dergilerine gönderilen materyalin inceleme sırasında gizli kalmasını sağlayacak sistemlere sahip olmalıdır.

8. Editörlük ve hakemlik süreçleri
8.1. Editörler, dergilerin ve dergilerdeki bölümlerin farklı amaçlara ve standartlara sahip olacağının bilincinde olarak, yayınladıkları materyalin kalitesini sağlamak için tüm makul adımları atmalıdır.

9. Bireysel verilerin korunması
9.1. Editörler kendi yetki alanlarındaki gizlilik yasalarına uymak zorundadır. Ancak yerel yasalara bakılmaksızın, araştırma veya mesleki etkileşimler (örneğin doktorlar ve hastalar arasındaki) sırasında elde edilen bireysel bilgilerin gizliliğini her zaman korumalıdırlar. Bu nedenle, kendilerini tanıyabilecek veya başkaları tarafından tanımlanabilecek kişilerden (örn. vaka raporlarından veya fotoğraflardan) yayın için yazılı bilgilendirilmiş onam almak neredeyse her zaman gereklidir. Kamu çıkarının olası zararlardan ağır basması, rıza almanın imkansız olması ve makul bir bireyin yayına itiraz etme ihtimalinin düşük olması durumunda, bireysel bilgilerin açık rıza olmadan yayınlanması mümkün olabilir.

10. Etik araştırmaların teşvik edilmesi (örneğin, insanları veya hayvanları kapsayan araştırmalar)
10.1. Editörler, yayınladıkları araştırmaların ilgili uluslararası kabul görmüş kılavuzlara (örneğin, klinik araştırmalara yönelik Helsinki Bildirgesi, AERA ve BERA kılavuzları) uygun olarak yürütülmesini sağlamak için çaba göstermelidir.

10.2. Editörler, tüm araştırmaların uygun bir organ (örneğin, araştırma etik kurulu, kurumsal inceleme kurulu) tarafından (varsa) onaylandığına dair güvence aramalıdır. Ancak editörler, bu onayın araştırmanın etik olduğunu garanti etmediğini bilmelidir.

11. Olası suiistimallerle başa çıkmak
11.1. Editörlerin, suiistimalden şüphelenmeleri veya kendilerine suiistimal iddiası getirilmesi durumunda harekete geçme görevi vardır. Bu görev hem yayınlanmış hem de yayınlanmamış makaleleri kapsar.
11.2. Editörler olası suiistimallerle ilgili endişeleri dile getiren makaleleri basitçe reddetmemelidir. İddia edilen davaları takip etmek etik açıdan zorunludur.
11.3. Editörler uygun olduğu durumlarda COPE akış şemalarını13 takip etmelidir.
11.4. Editörler öncelikle görevi kötüye kullandığından şüphelenilen kişilerden yanıt almalıdır. Yanıttan tatmin olmazlarsa, ilgili işverenlerden veya kurumdan veya uygun bir kurumdan (belki de düzenleyici bir kurum veya ulusal araştırma dürüstlüğü organizasyonundan) araştırma yapmasını istemelidirler.
11.5. Editörler, suiistimal iddialarına ilişkin uygun bir soruşturmanın yürütülmesini sağlamak için tüm makul çabayı göstermelidir; eğer bu gerçekleşmezse, editörler soruna bir çözüm bulmak için ısrarcı olmak için tüm makul girişimleri yapmalıdır. Bu zahmetli ama önemli bir görevdir.

12. Akademik kayıtların bütünlüğünün sağlanması
12.1. Hatalar, yanlış veya yanıltıcı ifadeler derhal ve gereken önemle düzeltilmelidir.
12.2. Editörler geri çekme konusunda COPE kurallarına uymalıdır

13. Fikri mülkiyet
Editörler fikri mülkiyet sorunlarına karşı dikkatli olmalı ve fikri mülkiyet kanunları ve sözleşmelerinin potansiyel ihlallerini ele almak için yayıncılarıyla birlikte çalışmalıdır.

14. Tartışmayı teşvik etmek
14.1. Editörler, dergilerinde yayınlanan çalışmalara yönelik ikna edici eleştirileri dikkate almalı ve teşvik etmelidir.
14.2. Eleştirilen materyalin yazarlarına yanıt verme fırsatı verilmelidir.
14.3. Negatif sonuç bildiren çalışmalar dışlanmamalıdır.

15. Şikayetler
15.1. Editörler şikayetlere derhal yanıt vermeli ve memnun olmayan şikayetçilerin şikayetlerini daha ileri götürebilmeleri için bir yol bulunmasını sağlamalıdır. Bu mekanizma dergide açıkça belirtilmeli ve çözülmemiş konuların COPE'ye nasıl yönlendirileceği konusunda bilgi içermelidir.
15.2. Editörler şikayetler konusunda COPE akış şemasında belirtilen prosedürü izlemelidir.

16. Ticari hususlar
16.1. Dergiler, ticari hususların editoryal kararları etkilememesini sağlayacak politikalara ve sistemlere sahip olmalıdır (örneğin, reklam departmanları, editoryal departmanlardan bağımsız olarak çalışmalıdır).
16.2. Editörler, derginin içeriğine ilişkin reklam ve sponsorlu eklerin yayınlanmasına ilişkin süreçlere ilişkin politikaları beyan etmiş olmalıdır.
16.3. Bir düzeltmenin eklenmesi gerekmediği sürece, yeniden basımlar dergide görüldüğü gibi yayınlanmalıdır; bu durumda düzeltme açıkça belirtilmelidir.

17. Çıkar çatışmaları
17.1. Editörler, kendi personelinin, yazarların, hakemlerin ve yayın kurulu üyelerinin çıkar çatışmalarının yanı sıra kendi çıkar çatışmalarını da yönetebilecek sistemlere sahip olmalıdır.
17.2. Dergilerin, tarafsız incelemeyi sağlamak için editörlerden, çalışanlardan veya yayın kurulu üyelerinden gelen gönderileri ele almak için ilan edilmiş bir süreci olmalıdır.

Referanslar/daha fazla okumalar
1. MIAME (Minimum information about a microarray experiment): https://www.fged.org/projects/miame
2. CONSORT statement (and other reporting guidelines) can be found at: www. equator-network.org
3. BMJ transparency policy: http://resources.bmj.com/bmj/authors/editorial-policies/transparency-policy
4. Marušić, A., Bates, T., Anić, A., & Marušić, M. (2006). How the structure of contribution disclosure statements affects validity of authorship: a randomized study in a general medical journal. Current medical research and opinion, 22(6), 1035-1044.
5. ICMJE (International Committee of Medical Journal Editors) uniform requirements for manuscripts submitted to biomedical journals: https://www.icmje.org/recommendations/
6. Kleinert, S., & Wager, E. (2010, July). Responsible research publication: international standards for editors. In A position statement developed at the 2nd World Conference on Research Integrity, Singapore (pp. 317-28).
7. World Association of Medical Editors statement on the relationship between journal editors-in-chief and owners: https://www.wame.org/policies
8. World Medical Association: https://www.wma.net/policy/
9. American Educational Research Association ethical standards: https://www.aera.net/About-AERA/AERA-Rules-Policies
10. American Psychological Association ethical principles: https://www.apa.org/ethics/code/index
11. British Educational Research Association ethical guidelines: https://www.bera.ac.uk/publication/ethical-guidelines-for-educational-research-2018
12. Good Clinical Practice: https://www.ema.europa.eu/en/ich-e6-r2-good-clinical-practice-scientific-guideline
13. COPE flowcharts: https://publicationethics.org/guidance/Flowcharts

14. COPE retraction guidelines: https://publicationethics.org/retraction-guidelines

15. De Angelis, C., Drazen, J. M., Frizelle, F. A., Haug, C., Hoey, J., Horton, R., ... & Van Der Weyden, M. B. (2004). Clinical trial registration: a statement from the International Committee of Medical Journal Editors. The Lancet, 364(9438), 911-912.
16. PubMed Central: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/

17. Declaration of Helsinki: https://www.wma.net/policies-post/wma-declaration-of-helsinki-ethical-principles-for-medical-research-involving-human-subjects/

Çocukları İçeren Etik Araştırmalar

Çocuklarla araştırma yaparken uyulması gereken etik kurallar, hem çocukların güvenliğini sağlamak hem de araştırmanın geçerliliğini ve güvenilirliğini korumak amacıyla belirlenmiştir. Bu kurallar, araştırmacıların çocukların haklarına saygı göstermelerini ve onlara zarar vermemelerini garanti altına alır. İşte çocuklarla araştırma yaparken dikkat edilmesi gereken temel etik kurallar:

1. Onam (Rıza) Alma
Aydınlatılmış Onam: Araştırmaya katılacak çocukların ve onların ebeveynlerinin veya yasal vasilerinin, araştırmanın amacı, yöntemi, süresi, olası riskleri ve yararları hakkında bilgilendirilmeleri gerekir. Bu bilgiye dayalı olarak gönüllü bir onam verilmelidir.
Çocukların Rızası: Çocukların yaş ve gelişim düzeyine uygun olarak onlardan da rıza alınmalıdır. Bu, çocukların katılıma gönüllü olduklarını ve istedikleri zaman araştırmadan çekilebileceklerini anlamalarını sağlar.
2. Gizlilik ve Mahremiyet
Veri Güvenliği: Çocuklara ait verilerin gizliliği ve güvenliği korunmalıdır. Verilerin anonimleştirilmesi ve kişisel bilgilerin ifşa edilmemesi önemlidir.
Mahremiyetin Korunması: Araştırma sırasında çocukların mahremiyetine saygı gösterilmeli ve onları rahatsız edici veya utandırıcı durumlardan kaçınılmalıdır.
3. Zarardan Kaçınma
Fiziksel ve Psikolojik Güvenlik: Araştırmanın çocuklar üzerinde herhangi bir fiziksel, psikolojik veya duygusal zarar verme riski taşımadığından emin olunmalıdır.
Hassas Durumlar: Özellikle hassas durumdaki çocuklarla (örneğin, travma geçirmiş çocuklar, hastalıkları olan çocuklar) yapılan araştırmalarda daha fazla özen gösterilmelidir.
4. Adalet ve Eşitlik
Adil Katılım: Araştırmanın katılımcı seçimi adil olmalı ve hiçbir çocuk ayrımcılığa uğramamalıdır.
Denge: Çocukların araştırmaya katılmalarından elde edilecek yararlar ile katılımın getireceği olası yük ve riskler dengeli olmalıdır.
5. Çocukların İyi Hali
Katılımcının Refahı: Çocukların fiziksel ve duygusal refahı her zaman ön planda tutulmalı, araştırma boyunca onların güvenliği sağlanmalıdır.
Destek Sağlama: Araştırma sırasında veya sonrasında çocukların herhangi bir olumsuz etkilenme durumunda destek alabilecekleri bir sistem oluşturulmalıdır.
6. Profesyonel Davranış ve Sorumluluk
Yetkinlik: Araştırmayı yürüten kişiler, çocuklarla çalışmak için gerekli bilgi ve becerilere sahip olmalıdır.
Dürüstlük ve Şeffaflık: Araştırma süreci boyunca dürüst ve şeffaf olunmalı, olası çatışma durumlarında etik rehberlik alınmalıdır.
7. Kültürel Duyarlılık
Kültürel Farklılıklar: Çocukların kültürel, dini ve sosyal bağlamlarına duyarlı olunmalı, bu bağlamlara saygı gösterilmelidir.
8. Sonuçların Paylaşımı
Bilgilendirme: Araştırma sonuçları, çocukların ve ailelerinin anlayabileceği bir dilde ve uygun bir şekilde paylaşılmalıdır.
Topluma Katkı: Araştırma sonuçlarının topluma ve özellikle araştırmaya katılan çocukların ve ailelerinin yararına kullanılması sağlanmalıdır.

JOLTIDA, çocukların insanlık onuruna, haklarına ve refahına saygılı, yüksek kalitede etik araştırmalar yürütmeye ve desteklemeye kararlıdır. Aşağıdaki yedi taahhüt, JOLTIDA'nın etik kaygılarla ilgili çalışmalarına rehberlik etmektedir (Graham, Powell ve Taylor, 2015):

1. Çocukların yer aldığı araştırmalarda etik herkesin sorumluluğundadır
2. Çocukların onuruna saygı duymak etik araştırmanın temelidir
3. Çocukların yer aldığı araştırmalar adil ve eşitlikçi olmalıdır
4. Etik araştırma çocuklara fayda sağlar
5. Çocuklar araştırmaya katılımlarından dolayı asla zarar görmemelidir.
6. Araştırma her zaman çocukların bilgilendirilmiş ve sürekli onayını almalıdır
7. Etik araştırma sürekli düşünmeyi gerektirir

Çocuklarla araştırma yaparken bu etik kurallara uyulması, hem araştırmanın kalitesini yükseltecek hem de çocukların haklarını ve refahını koruyacaktır. Bu kurallar, uluslararası etik standartlara ve yönergelere uygun olarak belirlenmiştir.

Daha fazla okuma
Behrman, R. E., & Field, M. J. (Eds.). (2004). Ethical conduct of clinical research involving children. http://elibrary.pcu.edu.ph:9000/digi/NA02/2004/10958.pdf

Everson-Bates, S. (1988). Research involving children: Ethical concerns and dilemmas. Journal of Pediatric Health Care, 2(5), 234-239.
Graham, A., Powell, M. A., & Taylor, N. (2015). Ethical research involving children: Putting the evidence into practice. Family Matters, 96, 23-28.
Graham, A., Powell, M. A., & Taylor, N. (2015). Ethical research involving children: Encouraging reflexive engagement in research with children and young people. Children & Society, 29(5), 331-343.
https://childethics.com/

https://www.aera.net/Portals/38/docs/About_AERA/CodeOfEthics%281%29.pdf

https://videocast.nih.gov/pdf/ohrp_research_involving_children.pdf

https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2417347

Helseth, S., & Slettebø, Å. (2004). Research involving children: some ethical issues. Nursing ethics, 11(3), 298-299.