Investigation of the Root Values in Mathematics Textbooks of Middle School and Imam Hatip Secondary Schools
Öz
It is possible for people to live in a healthy, peaceful and happy way in the society on the condition of the existence of the legal rules determined for that society as well as the values that the society has adopted, internalized and wants to pass on to future generations.Values are generally defined as generalized behavioral principles that set a certain standard in reaching a conclusion about the behavior or behavior patterns exhibited by people and that are formed by the emotional dependence of the people who make up the society.Educational institutions and the textbooks used in these institutions have a large share in the transfer of the values defined in this way to future generations.Because textbooks are seen as materials that help value education as well as mediating the transfer of the acquisitions in the curriculum.Within this context, the present study was done to examine the mathematics textbooks prepared for middle school and imam hatip secondary schools in terms of root values.The study designed in accordance with qualitative research method and document analysis technique was used for data collection.5th, 6th, 7th and 8th grade mathematics textbooks prepared for middle schools and imam hatip secondary schools form the data collection source of the study.The data obtained from the books were analyzed in accordance with the descriptive analysis technique and classified by giving the page numbers of the root values in the works.As a result, it was obtained that the most common root value in the analyzed mathematics textbooks was responsibility (34 times) and the least common root value was honesty (2) and respect (2).From this result, it can be said that the examined mathematics textbooks are materials that can be used in terms of values education however there is no balanced distribution of the root values in the books.Based on the results of the study, it is suggested to realize a balanced root value distribution in mathematics textbooks that will be revealed in the future.
Anahtar Kelimeler
Mathematics course curriculum mathematics textbooks root values qualitative research.
Kaynakça
- Akbaş, O. (2008). Değer eğitimi akımlarına genel bir bakış, Değerler Eğitimi Dergisi, 6(10), s. 9-27.
- Aral, D. (2008).Milli Eğitim Bakanlığı’nın hazırladığı 6. sınıf Türkçe ders kitabında yer alan değerler üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
- Aslan, R. (2007). Öğretmen görüşlerine göre ilköğretim birinci basamaktaki öğrencilerin temel bilgi, beceri ve değerleri kazanma düzeyleri.Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
- Australian Government Department Of Education, Science And Training. (2006). Implementing the national framework for values education in australian schools, final report. (online version). Web: http://www.valueseducation.edu.au/verve/_ resources/VEGPS1_FINAL_REPORT_081106.pdf, adresinden tarihinde edinilmiştir.
- Beil, B. (2003). İyi çocuk, zor çocuk ‘doğru davranışlar çocuklara nasıl kazandırılır?’(Çev. C. Yorulmaz). Ankara: Arkadaş.
- Bolay, S. H. (2007).Değerlerimiz ve günlük hayat.Değerler Eğitimi Merkezi Dergisi, 1(1), 12-19.
- Demirci, M. (2002).Kur'an-ı Kerim ışığında sabır kavramı, Erciyes ÜniversitesiSosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(12), 263-285.
- Doğanay, A. (2007). Değerler eğitimi. C. Öztürk (Ed.), Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi yapılandırmacı bir yaklaşım. (3.Baskı). Ankara: Pegem A. ss.255-286.
- Erdem, A. R. (2003). Üniversite kültüründe önemli bir unsur: Değerler, Değerler Eğitimi Dergisi, 1(4), s. 55-72.
- Esmer, Y. (1999). Devrim, evrim, statüko: Türkiye’de sosyal, siyasal, ekonomik değerler. İstanbul: TESEV. https://www.tesev.org.tr/wp-content/uploads/rapor_devrim_evrim_statuko.pdf, adresinden edinilmiştir.
- Güngör, E. (1993). Değerler psikolojisi. Amsterdam: Hollanda Türk Akademisyenler Birliği Vakfı.
- Halstead, J. M. & Taylor, M. J. (2000). Learning and teaching about values: A review of recent research. Cambridge Journal of Education.30(2).169-202.
- Karakaya, T. (2007). Küreselleşme ve Avrupa birliği sürecinde etik değerlere kritik bir yaklaşım -sorunlar ve çözümler-. R. Kaymakcan, S. Kenan, H. Hökelekli, Ş. Arslan ve M. Zengin (Ed.), Değerler ve eğitimi uluslararası sempozyumu. İstanbul: DEM. ss. 203-214.
- Karasar, N. (2010). Bilimsel araştırma yöntemi.(21. Baskı). Ankara: Nobel.
- Kılcan, B. (2013). Sosyal bilgiler öğretim programında yer alan değerlere ilişkin öğrenci algılarının incelenmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi: Ankara.
- Kuşdil, M. E. ve Kağıtçıbaşı, Ç. (2000).Türk Öğretmenlerinin Değer Yönelimleri ve Schwartz Değer Kuramı.Türk Psikoloji Dergisi, 15(45), 59-76.
- Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2018). Matematik dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 1,2,3,4,5,6,7 ve 8. sınıflar).Ankara: MEB Yayınları.
- Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2019). Ders kitapları hakkında merak edilenler, https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_08/26180800_ders_kitaplari_hakkinda_brsr.pdf
- Mindivanlı, E., Küçük, B. ve Aktaş, E. (2012).Sosyal bilgiler dersinde değerlerin aktarımında atasözleri ve deyimlerin kullanımı.Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(3), 86-94.
- Özden, Y. (2008). Eğitimde yeni değerler ‘Eğitimde dönüşüm’ (7.Baskı). Ankara: Pegem A.
- Özensel, E. (2003). Sosyolojik bir olgu olarak değer. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(3), 217-239.
- Özensel, E. (2007). Liseli kız ve erkek öğrencilerin değer yargıları ve Türk toplumunun temel toplumsal kurumlarına bakış açıları. R. Kaymakcan, S. Kenan, H. Hökelekli, Ş. Arslan ve M. Zengin (Ed.), Değerler ve eğitimi uluslararası sempozyumu. İstanbul: DEM. ss. 743-769.
- Paleg, K. (1998). Her anababanın bilmesi gereken on şey, yeni anababalar ve çocuğuna değer veren herkes için bir kılavuz.(Çev. H. Gürel). Ankara: HYB.
- Punch, K. F. (2011). Sosyal araştırmalara giriş: Nicel ve Nitel Yaklaşımlar, (Çev. D.Bayrak, H. B. Arslan ve Z. Akyüz). Ankara: Siyasal.
- Saygılı, G. (2015). Değerlerin tanımı, özellikleri ve sınıflandırılması, M. Gündüz (Ed.), Değerler eğitimi içinde, Ankara: Maya. (ss. 1-18).
- Sayın, V., Orbay, K. ve Altunay-Şam, E. (2019). 5. sınıf matematik ders kitabının değerlerimiz açısından incelenmesi, IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (özel sayı), 161-171.
- Sefa, A. (2009). 7. sınıf ilköğretim matematik ders kitabının; Görsel, duyuşsal ve akademik yönden incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya. Şahin, Ö. ve Başgül, M. (2019).Ortaokul matematik ders kitaplarında sosyal değerler, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 90-104.
- Şimşir, Z. ve Dilmaç, B. (2020). Değerlerin sınıflandırılması, H. Ekşi ve A. Katılmış (Ed.), Karakter ve Değerler Eğitimi içinde, Ankara: Nobel (ss.57-73).
- Tarhan, N. (2013). Güzel insan modeli. İstanbul: Timaş.
- Tepecik, B. (2008). Sosyal bilgiler dersinde sorumluluk değerinin kazandırılmasına ilişkin öğretmen görüşleri.Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
- Theodorsan, G.A. & Theodarsan, A. (1979). A modern dictionary of sociology. New York: Barnes & Noble.
- Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği [TÜSİAD], (1991). Türk toplumunun değerleri, İstanbul: Boyut.
- Uzunkol, E. ve Karaca, D. (2019).İlkokul matematik ders kitaplarının içerdiği değerler bakımından incelenmesi, International Journal of Field Education, 5(2), 55-71.
- Ülken, H. Z. (1969). Sosyoloji sözlüğü. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
- Yalar, T. (2010).İlköğretim sosyal bilgiler programında değerler eğitiminin mevcut durumunun belirlenmesi ve öğretmenlere yönelik bir program modülü geliştirme.Yayınlanmamış Doktora Tezi, Mersin Üniversitesi, Mersin.
- Yılar, R. (2016). İlettiği Değerler Açısından İlkokul Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinler Üzerinde İncelemeler, Bayburt Eğitim fakültesi dergisi, 11(2) 490-506
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006).Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6.Baskı). Ankara: Seçkin.
Öz
İnsanların toplum içerisinde sağlıklı, huzurlu, mutlu bir şekilde yaşayabilmesi o toplum için belirlenmiş hukuk kurallarının yanı sıra toplumun benimsediği, içselleştirdiği ve gelecek kuşaklara da aktarmak istediği değerlerin varlığı ile mümkündür.Değerler genel manada insanlar tarafından sergilenen davranış ya da davranış kalıpları hakkında bir sonuca varmada belli bir standart ortaya atan ve toplumu oluşturan kişilerin birbirleriyle duygusal açıdan bağlılıkları ile meydana gelmiş genelleştirilmiş davranış prensipleri olarak tanımlanmaktadır.Bu şekilde tanımlanan değerlerin gelecek kuşaklara aktarılmasında eğitim kurumlarının ve bu kurumlarda okutulan ders kitaplarının payı büyüktür. Çünkü ders kitapları, öğretim programlarında yer alan kazanımların aktarımına aracılık ettikleri gibi değer eğitimine de yardımcı olan materyaller olarak görülmektedirler. Bu bağlamda mevcut çalışmada, ortaokul ve imam hatip ortaokulları için hazırlanan matematik ders kitaplarının kök değerler açısından incelenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir.Nitel araştırma yöntemine uygun olarak tasarlanan çalışmada veri toplama amacıyla doküman analizi tekniğinden yararlanılmıştır.Araştırmanın veri toplama kaynağı ortaokullar ve imam hatip ortaokulları için hazırlanan 5, 6, 7 ve 8.sınıf matematik ders kitaplarından oluşmaktadır. Kitaplardan elde edilen veriler, betimsel analiz tekniğine uygun olarak analiz edilmiş ve eserlerde yer alan kök değerlerin sayfa numaraları verilerek sınıflandırılmıştır. Sonuç olarak incelenen matematik ders kitaplarında en sık rastlanan kök değerin sorumluluk (34 kez) en az rastlanan kök değerin ise dürüstlük (2) ve saygı (2) olduğu saptanmıştır. Bu sonuçtan hareketle incelenen matematik ders kitaplarının değerler eğitimi açısından kullanılabilecek düzeyde materyaller olduğu ancak kitaplardaki kök değerlerin dengeli bir dağılımının olmadığı söylenebilir.Çalışmanın sonuçlarına dayanarak ileriki zamanlarda ortaya konulacak olan matematik ders kitaplarında dengeli bir kök değer dağılımının gerçekleştirilmesi önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler
Matematik dersi öğretim programı, matematik ders kitapları, kök değerler, nitel araştırma.
Kaynakça
- Akbaş, O. (2008). Değer eğitimi akımlarına genel bir bakış, Değerler Eğitimi Dergisi, 6(10), s. 9-27.
- Aral, D. (2008).Milli Eğitim Bakanlığı’nın hazırladığı 6. sınıf Türkçe ders kitabında yer alan değerler üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
- Aslan, R. (2007). Öğretmen görüşlerine göre ilköğretim birinci basamaktaki öğrencilerin temel bilgi, beceri ve değerleri kazanma düzeyleri.Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
- Australian Government Department Of Education, Science And Training. (2006). Implementing the national framework for values education in australian schools, final report. (online version). Web: http://www.valueseducation.edu.au/verve/_ resources/VEGPS1_FINAL_REPORT_081106.pdf, adresinden tarihinde edinilmiştir.
- Beil, B. (2003). İyi çocuk, zor çocuk ‘doğru davranışlar çocuklara nasıl kazandırılır?’(Çev. C. Yorulmaz). Ankara: Arkadaş.
- Bolay, S. H. (2007).Değerlerimiz ve günlük hayat.Değerler Eğitimi Merkezi Dergisi, 1(1), 12-19.
- Demirci, M. (2002).Kur'an-ı Kerim ışığında sabır kavramı, Erciyes ÜniversitesiSosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(12), 263-285.
- Doğanay, A. (2007). Değerler eğitimi. C. Öztürk (Ed.), Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi yapılandırmacı bir yaklaşım. (3.Baskı). Ankara: Pegem A. ss.255-286.
- Erdem, A. R. (2003). Üniversite kültüründe önemli bir unsur: Değerler, Değerler Eğitimi Dergisi, 1(4), s. 55-72.
- Esmer, Y. (1999). Devrim, evrim, statüko: Türkiye’de sosyal, siyasal, ekonomik değerler. İstanbul: TESEV. https://www.tesev.org.tr/wp-content/uploads/rapor_devrim_evrim_statuko.pdf, adresinden edinilmiştir.
- Güngör, E. (1993). Değerler psikolojisi. Amsterdam: Hollanda Türk Akademisyenler Birliği Vakfı.
- Halstead, J. M. & Taylor, M. J. (2000). Learning and teaching about values: A review of recent research. Cambridge Journal of Education.30(2).169-202.
- Karakaya, T. (2007). Küreselleşme ve Avrupa birliği sürecinde etik değerlere kritik bir yaklaşım -sorunlar ve çözümler-. R. Kaymakcan, S. Kenan, H. Hökelekli, Ş. Arslan ve M. Zengin (Ed.), Değerler ve eğitimi uluslararası sempozyumu. İstanbul: DEM. ss. 203-214.
- Karasar, N. (2010). Bilimsel araştırma yöntemi.(21. Baskı). Ankara: Nobel.
- Kılcan, B. (2013). Sosyal bilgiler öğretim programında yer alan değerlere ilişkin öğrenci algılarının incelenmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi: Ankara.
- Kuşdil, M. E. ve Kağıtçıbaşı, Ç. (2000).Türk Öğretmenlerinin Değer Yönelimleri ve Schwartz Değer Kuramı.Türk Psikoloji Dergisi, 15(45), 59-76.
- Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2018). Matematik dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 1,2,3,4,5,6,7 ve 8. sınıflar).Ankara: MEB Yayınları.
- Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2019). Ders kitapları hakkında merak edilenler, https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_08/26180800_ders_kitaplari_hakkinda_brsr.pdf
- Mindivanlı, E., Küçük, B. ve Aktaş, E. (2012).Sosyal bilgiler dersinde değerlerin aktarımında atasözleri ve deyimlerin kullanımı.Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(3), 86-94.
- Özden, Y. (2008). Eğitimde yeni değerler ‘Eğitimde dönüşüm’ (7.Baskı). Ankara: Pegem A.
- Özensel, E. (2003). Sosyolojik bir olgu olarak değer. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(3), 217-239.
- Özensel, E. (2007). Liseli kız ve erkek öğrencilerin değer yargıları ve Türk toplumunun temel toplumsal kurumlarına bakış açıları. R. Kaymakcan, S. Kenan, H. Hökelekli, Ş. Arslan ve M. Zengin (Ed.), Değerler ve eğitimi uluslararası sempozyumu. İstanbul: DEM. ss. 743-769.
- Paleg, K. (1998). Her anababanın bilmesi gereken on şey, yeni anababalar ve çocuğuna değer veren herkes için bir kılavuz.(Çev. H. Gürel). Ankara: HYB.
- Punch, K. F. (2011). Sosyal araştırmalara giriş: Nicel ve Nitel Yaklaşımlar, (Çev. D.Bayrak, H. B. Arslan ve Z. Akyüz). Ankara: Siyasal.
- Saygılı, G. (2015). Değerlerin tanımı, özellikleri ve sınıflandırılması, M. Gündüz (Ed.), Değerler eğitimi içinde, Ankara: Maya. (ss. 1-18).
- Sayın, V., Orbay, K. ve Altunay-Şam, E. (2019). 5. sınıf matematik ders kitabının değerlerimiz açısından incelenmesi, IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (özel sayı), 161-171.
- Sefa, A. (2009). 7. sınıf ilköğretim matematik ders kitabının; Görsel, duyuşsal ve akademik yönden incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya. Şahin, Ö. ve Başgül, M. (2019).Ortaokul matematik ders kitaplarında sosyal değerler, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 90-104.
- Şimşir, Z. ve Dilmaç, B. (2020). Değerlerin sınıflandırılması, H. Ekşi ve A. Katılmış (Ed.), Karakter ve Değerler Eğitimi içinde, Ankara: Nobel (ss.57-73).
- Tarhan, N. (2013). Güzel insan modeli. İstanbul: Timaş.
- Tepecik, B. (2008). Sosyal bilgiler dersinde sorumluluk değerinin kazandırılmasına ilişkin öğretmen görüşleri.Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
- Theodorsan, G.A. & Theodarsan, A. (1979). A modern dictionary of sociology. New York: Barnes & Noble.
- Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği [TÜSİAD], (1991). Türk toplumunun değerleri, İstanbul: Boyut.
- Uzunkol, E. ve Karaca, D. (2019).İlkokul matematik ders kitaplarının içerdiği değerler bakımından incelenmesi, International Journal of Field Education, 5(2), 55-71.
- Ülken, H. Z. (1969). Sosyoloji sözlüğü. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
- Yalar, T. (2010).İlköğretim sosyal bilgiler programında değerler eğitiminin mevcut durumunun belirlenmesi ve öğretmenlere yönelik bir program modülü geliştirme.Yayınlanmamış Doktora Tezi, Mersin Üniversitesi, Mersin.
- Yılar, R. (2016). İlettiği Değerler Açısından İlkokul Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinler Üzerinde İncelemeler, Bayburt Eğitim fakültesi dergisi, 11(2) 490-506
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006).Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6.Baskı). Ankara: Seçkin.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 4 Sayı: 2 |
