Öz
Abstract
Business life is one of the areas most affected by natural hazards and emergencies. On 06.02.2023, the earthquake that struck our country has significantly affected and continues to affect business relations with the great destruction it has caused. In this context, the termination rights of the contracting parties, short-time working allowance, social security rights and the functioning of various periods are of particular importance. The Presidential Decree on the State of Emergency, which includes measures related to these areas, was published in the Official Gazette No. 32100 on 10.02.2023. It is important to examine the measures taken by the decree in question and the rights of workers and employers affected by the earthquake in general. However, although there are provisions to be applied in these cases in our legislation, especially the provisions on impossibility of performance in the Turkish Code of Obligations and the provisions on force majeure in the Labor Law, the lack of sufficient regulations on the subject in terms of labor relations is striking. In this context, our article aims to evaluate how these regulations can be applied in the concrete case, as well as to demonstrate the need for a special regulation in the Labor Law in terms of labor relations, considering the importance of labor law due to its nature, although measures can be taken by State of Emergency decrees in such cases of natural danger.
Anahtar Kelimeler
Employment Contract Earthquake State of Emergency Compelling Reason Impossibility
Etik Beyan
This article is not subject to Ethics Committee permission.
Kaynakça
- Akdemir Başer S, İş Sözleşmesinde İmkânsızlık, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
- Akdeniz AL, İş İlişkilerinde İmkânsızlık (On İki Levha 2018).
- Akyiğit E, Bireysel İş Hukuku Ders Kitabı (Seçkin 2020).
- Akyiğit E, “Kısa Çalışma” (2004) 19(1-2) TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 1-35.
- Alpagut G, “Belirli Süreli İş Sözleşmesinin Süresinden Önce Feshi ve İfa İmkânsızlığı” (2005) (6) Legal 655-664.
- Astarlı M, “Telafi Çalışması” (2008) (7) Legal Yargı Kararları ve İncelemeleri Dergisi 9-34.
- Aydın U, “Covid-19 Pandemisi: İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Alanında Yarattığı Sorunlar ve Çözüm Önerileri” (2020) 6(2) İAÜHFD 181-214.
- Aydın U, “Kısa Çalışma Uygulaması ve Güncel Gelişmeler” (2009) 1(13) Sicil İHD 29-40.
- Başbuğ A ve Yücel Bodur M, İş Hukuku (Beta 2018).
- Baycık G, “Çalışma Sürelerinde Güvenceli Esneklik Uygulamaları” (2014) 20(1) Prof. Dr. Ali Rıza Okur’a Armağan, MÜHF-HAD, 223-262.
- Bozkurt Y, Ücretin Gününde Ödenmemesi Sebebiyle İş Görmekten Kaçınma Hakkı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi, 2007.
- Canbolat T ve Kayırgan H, “Koronavirüs Salgınının İş Sözleşmesi ile İşçi İşveren İlişkilerine Etkisi ve Sonuçları” (2020) 5(1) ÇÜHFD 637-688.
- Caniklioğlu N, “4857 Sayılı İş Kanununa Göre Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği” A. Can Tuncay’a Armağan (Legal 2005) 499-547.
- Caniklioğlu N, “Atipik İstihdam Biçimi ile Çalışanların – Özellikle Kısmi Süreli Çalışanların Sosyal Güvenliği” 2016 15(1) İKÜHFD 43-78.
- Çavuşoğlu A, Geçici İfa İmkânsızlığı ve Hukuki Sonuçları (On İki Levha 2020).
- Çelik N, Caniklioğlu N, Canbolat T ve Özkaraca E, İş Hukuku Dersleri (Beta 2021).
- Çopuroğlu Ç, Ücret ve Korunması (Turhan Kitabevi 2013).
- Dulay Yangın D, “Ücretin Ödenmemesi Sebebiyle İşçinin İş Görmekten Kaçınma Hakkı” 2012 3(10) TAAD 205-236.
- Dural M, Borçlunun Sorumlu Olmadığı Sonraki İmkânsızlık (Fakülteler Matbaası 1976).
- Ehmann H, Betriebsrisikolehre und Kurzarbeit (Duncker & Humblot 2020).
- Ekmekçi Ö ve Yiğit E, Bireysel İş Hukuku (On İki Levha 2022).
- Ekonomi M, “Telafi Çalışması” 2004 (4) Legal İSGHD 1247-1260.
- Endes N, Türk İş Hukukunda Kısa Çalışma (Adalet 2017).
- Eren F, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (Yetkin 2021).
- Eyrenci Ö, “4857 sayılı İş Kanunu ile Getirilen Yeni Düzenlemeler” 2004 (1) Legal İSGHD 15-56.
- Eyrenci Ö “4857 Sayılı İş Kanunu’nun İş Sözleşmesinin Türleri ve İşin Düzenlenmesine İlişkin Hükümlerinin Değerlendirilmesi” (2014) İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Akademik Forumu, Türkiye Toprak, Seramik, Çimento ve Cam Sanayii İşverenleri Sendikası 150-185.
- Eyrenci Ö, Taşkent S, Ulucan D ve Baskan E, İş Hukuku (Beta 2020).
- Göktaş S, Türk İş Hukukunda İşçinin Çalışmaktan Kaçınma Hakkı (Yetkin 2008).
- Gündoğdu F, Borca Aykırılık Hallerinden Kusurlu İfa İmkânsızlığı ve Hukuki Sonuçları (On İki Levha 2014).
- Güven E ve Aydın U, Bireysel İş Hukuku (Nisan 2020).
- Güzel A, Okur AR ve Caniklioğlu N, Sosyal Güvenlik Hukuku, (Beta 2020).
- İstanbulluoğlu S, “İş Sözleşmelerinin Askıda Kalma Halleri” 2007 (15) Legal İSGHD 943-972.
- Kaniti S, Akdin İfa Edilmediği Def’i (A. Said Matbaası 1962).
- Kaplan ET, “İşverenin Koruma ve Gözetme Borcunun Kapsamı” 2003 7(2) Prof. Dr. Kâmil Turan’a Armağan, Kamu-İş 137-151.
- Kaplan ET, İşverenin Fesih Hakkı, Sınırları, Hüküm ve Sonuçları (Kadıoğlu Matbaası 1987).
- Karaçöp E ve Yamakoğlu E, “6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun Hizmet Sözleşmesine İlişkin Hükümleri ve İş Kanunları ile İlişkisi” (2013) 10(38) Legal İSGHD 83-149.
- Kayırgan H, Bireysel İş Hukukunda Zorunlu ve Zorlayıcı Nedenler (On İki Levha 2019).
- Kırmızı E, “Son Değişiklikler Çerçevesinde Kısa Çalışma Ödeneği Uygulaması” (2020) 15(164) Terazi Hukuk Dergisi 820-829.
- Klawitter S, “‘Die Betriebsrisikolehre–Eine Besonderheit des Arbeitsrechts?’ Besonderheiten des Arbeitsrechts?” (2022) Nomos Verlagsgesellschaft mbH&Co.KG 35-60.
- Kurt LM, Borçlunun Sorumlu Olmadığı Sonraki İmkânsızlık (TBK m. 136) (Yetkin 2016).
- Kurt R, 250 Soruda Koronavirüs (Covid-19) Sürecinde İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku (Seçkin 2020).
- Narmanlıoğlu Ü, Ferdi İş İlişkileri (Beta 2012).
- Narmanlıoğlu Ü, “Kanuni Süresinde Ücreti Ödenmeyen İşçinin İş Görmekten Kaçınabilme Hakkı (İmkânı)” (2012) (12) DEÜHFD 607-633.
- Nomer HN, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (Beta 2021).
- Oğuzman MK ve Öz MT, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt 1 (Vedat 2021).
- Oğuzman MK, Hizmet “İş” Akdinin Feshi (İsmail Akgün Matbaası 1955.
- Picker E, “Betriebsrisikolehre und Arbeitskampf: Thesen zu einer Rückbesinnung”, (1979) 34(9) JuristenZeitung 285-294.
- Seliçi Ö, Borçlar Kanununa Göre Sözleşmeden Doğan Sürekli Borç İlişkilerinin Sona Ermesi (Fakülteler Matbaası 1976).
- Senyen Kaplan ET, Bireysel İş Hukuku (Yetkin 2022).
- Senyen Kaplan ET, “İşçinin İş Görme Ediminin İfasını Engelleyen Nedenler ve Hukuki Sonuçları” Prof. Dr. Sarper Süzek’e Armağan C.1 (Beta 2011) 567-595.
- Serozan R, Baysal B ve Sanlı K, Serozan Borçlar Hukuku Genel Bölüm-İfa, İfa Engelleri, Haksız Zenginleşme (On İki Levha 2022).
- Soyer MP, “İşletme Rizikosu Teorisi ve Türk İş Hukuku” (1981) 2(2) DEÜHFD 101-126.
- Sümer HH, İş Hukuku Uygulamaları (Seçkin 2019).
- Süzek S, İş Hukuku (Beta 2018).
- Süzek S, İş Akdinin Askıya Alınmasının Genel Teorisi (Savaş 1989).
- Süzek S, “İş Akdinin Askıya Alınması ve Ücretsiz İzinler” (2007) 9(Özel Sayı) DEÜHFD 115-133.
- Şahin H, Mücbir Sebep Nedeniyle Borcun İfa Edilememesi (Yetkin 2020).
- Şenol HK, Borçlar Hukukunda Kısmi İmkânsızlık (On İki Levha 2016).
- Taşkent S, “İş Sözleşmesinin Askıya Alınması ve Ücretsiz İzin Uygulaması” 2006 (3) Sicil İHD 20-28.
- Tulukcu NB, “Yasal Değişiklikler Çerçevesinde Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği Uygulamasının Değerlendirilmesi” (2014) 9(91) Terazi Hukuk Dergisi 14-28.
- Tuncay C ve Ekmekçi Ö, Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri (Beta 2019).
- Tunçomağ K ve Centel T, İş Hukukunun Esasları (Beta 2018).
- Yaman R, “İş Sözleşmesinin Askıya Alınması ve Hukuki Sonuçları” (2016) Prof Dr. Fevzi Şahlanan’a Armağan C. II İÜHFM Özel Sayı 765-787.
- Yılmaz E, “‘Genel Kanun-Özel Kanun’ İlişkisi (Türk Borçlar Kanunu ve İş Kanunu Bağlamında)”, (2011) (22) Sicil İHD 22–31.
- Yorulmaz Ç, “Türk İş Hukukunda Zorlayıcı Neden Kapsamında Yeni Koronavirüs Salgınının Değerlendirilmesi” (2020) 28(3) Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1343-1382.
- Yuvalı E, “İş Hukukunda Zorlayıcı Neden ve Zorunlu Neden Kavramları ile Bu Kavramların İş Sözleşmesi Üzerindeki Etkileri” (2012) 12(3) Kamu-İş Dergisi 1-30.
- Yürekli S, “Çalışma Hayatında Koronavirüs (Covid-19) Salgınının Etkileri” (2020/2) 19(38) Covid-19 Hukuk Özel Sayısı İTÜSBD 34-61.
Öz
Doğal tehlikelerden ve olağanüstü hallerden etkilenen alanların başında iş hayatı gelmektedir. 06.02.2023 tarihinde ülkemizde yaşanan deprem, sebep olduğu büyük yıkım ile iş ilişkilerini önemli ölçüde etkilemiş ve etkilemeye devam etmektedir. Bu kapsamda tarafların fesih hakları, kısa çalışma ödeneği, sosyal güvenlik hakları ve çeşitli sürelerin işleyişine ilişkin hususlar özellikle önemli olup bu alanlara ilişkin tedbirleri içeren OHAL Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi de 10.02.2023 tarihinde 32100 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Bu kararnameyle alınan tedbirlerin ve genel olarak depremden etkilenen işçi ve işverenlerin sahip oldukları hakların incelenmesi oldukça önem arz etmektedir. Bununla birlikte, mevzuatımızda Türk Borçlar Kanunu’nda düzenlenen ifa imkânsızlığı ve İş Kanunu’nda yer alan zorlayıcı sebeplere ilişkin düzenlemeler başta olmak üzere bu hallerde uygulanacak hükümler bulunsa da iş ilişkileri bakımından yeterli ölçüde düzenleme olmayışı göze çarpmaktadır. Bu kapsamda, makalemizde, söz konusu düzenlemelerin somut durumda ne şekilde uygulanabileceğinin değerlendirilmesi; her ne kadar bu gibi doğal tehlike hallerinde OHAL kararnameleri ile tedbirler alınabiliyor olsa da iş hukukunun doğası gereği sahip olduğu önem göz önünde bulundurulduğunda iş ilişkileri bakımından özel düzenlemelere ihtiyaç duyuluyor oluşunun ortaya konulması amaçlanmaktadır.
Anahtar Kelimeler
İş Sözleşmesi Deprem Olağanüstü Hal Zorlayıcı Sebep İmkânsızlık
Etik Beyan
Bu makale Etik Kurul iznine tabi değildir
Kaynakça
- Akdemir Başer S, İş Sözleşmesinde İmkânsızlık, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
- Akdeniz AL, İş İlişkilerinde İmkânsızlık (On İki Levha 2018).
- Akyiğit E, Bireysel İş Hukuku Ders Kitabı (Seçkin 2020).
- Akyiğit E, “Kısa Çalışma” (2004) 19(1-2) TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 1-35.
- Alpagut G, “Belirli Süreli İş Sözleşmesinin Süresinden Önce Feshi ve İfa İmkânsızlığı” (2005) (6) Legal 655-664.
- Astarlı M, “Telafi Çalışması” (2008) (7) Legal Yargı Kararları ve İncelemeleri Dergisi 9-34.
- Aydın U, “Covid-19 Pandemisi: İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Alanında Yarattığı Sorunlar ve Çözüm Önerileri” (2020) 6(2) İAÜHFD 181-214.
- Aydın U, “Kısa Çalışma Uygulaması ve Güncel Gelişmeler” (2009) 1(13) Sicil İHD 29-40.
- Başbuğ A ve Yücel Bodur M, İş Hukuku (Beta 2018).
- Baycık G, “Çalışma Sürelerinde Güvenceli Esneklik Uygulamaları” (2014) 20(1) Prof. Dr. Ali Rıza Okur’a Armağan, MÜHF-HAD, 223-262.
- Bozkurt Y, Ücretin Gününde Ödenmemesi Sebebiyle İş Görmekten Kaçınma Hakkı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi, 2007.
- Canbolat T ve Kayırgan H, “Koronavirüs Salgınının İş Sözleşmesi ile İşçi İşveren İlişkilerine Etkisi ve Sonuçları” (2020) 5(1) ÇÜHFD 637-688.
- Caniklioğlu N, “4857 Sayılı İş Kanununa Göre Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği” A. Can Tuncay’a Armağan (Legal 2005) 499-547.
- Caniklioğlu N, “Atipik İstihdam Biçimi ile Çalışanların – Özellikle Kısmi Süreli Çalışanların Sosyal Güvenliği” 2016 15(1) İKÜHFD 43-78.
- Çavuşoğlu A, Geçici İfa İmkânsızlığı ve Hukuki Sonuçları (On İki Levha 2020).
- Çelik N, Caniklioğlu N, Canbolat T ve Özkaraca E, İş Hukuku Dersleri (Beta 2021).
- Çopuroğlu Ç, Ücret ve Korunması (Turhan Kitabevi 2013).
- Dulay Yangın D, “Ücretin Ödenmemesi Sebebiyle İşçinin İş Görmekten Kaçınma Hakkı” 2012 3(10) TAAD 205-236.
- Dural M, Borçlunun Sorumlu Olmadığı Sonraki İmkânsızlık (Fakülteler Matbaası 1976).
- Ehmann H, Betriebsrisikolehre und Kurzarbeit (Duncker & Humblot 2020).
- Ekmekçi Ö ve Yiğit E, Bireysel İş Hukuku (On İki Levha 2022).
- Ekonomi M, “Telafi Çalışması” 2004 (4) Legal İSGHD 1247-1260.
- Endes N, Türk İş Hukukunda Kısa Çalışma (Adalet 2017).
- Eren F, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (Yetkin 2021).
- Eyrenci Ö, “4857 sayılı İş Kanunu ile Getirilen Yeni Düzenlemeler” 2004 (1) Legal İSGHD 15-56.
- Eyrenci Ö “4857 Sayılı İş Kanunu’nun İş Sözleşmesinin Türleri ve İşin Düzenlenmesine İlişkin Hükümlerinin Değerlendirilmesi” (2014) İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Akademik Forumu, Türkiye Toprak, Seramik, Çimento ve Cam Sanayii İşverenleri Sendikası 150-185.
- Eyrenci Ö, Taşkent S, Ulucan D ve Baskan E, İş Hukuku (Beta 2020).
- Göktaş S, Türk İş Hukukunda İşçinin Çalışmaktan Kaçınma Hakkı (Yetkin 2008).
- Gündoğdu F, Borca Aykırılık Hallerinden Kusurlu İfa İmkânsızlığı ve Hukuki Sonuçları (On İki Levha 2014).
- Güven E ve Aydın U, Bireysel İş Hukuku (Nisan 2020).
- Güzel A, Okur AR ve Caniklioğlu N, Sosyal Güvenlik Hukuku, (Beta 2020).
- İstanbulluoğlu S, “İş Sözleşmelerinin Askıda Kalma Halleri” 2007 (15) Legal İSGHD 943-972.
- Kaniti S, Akdin İfa Edilmediği Def’i (A. Said Matbaası 1962).
- Kaplan ET, “İşverenin Koruma ve Gözetme Borcunun Kapsamı” 2003 7(2) Prof. Dr. Kâmil Turan’a Armağan, Kamu-İş 137-151.
- Kaplan ET, İşverenin Fesih Hakkı, Sınırları, Hüküm ve Sonuçları (Kadıoğlu Matbaası 1987).
- Karaçöp E ve Yamakoğlu E, “6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun Hizmet Sözleşmesine İlişkin Hükümleri ve İş Kanunları ile İlişkisi” (2013) 10(38) Legal İSGHD 83-149.
- Kayırgan H, Bireysel İş Hukukunda Zorunlu ve Zorlayıcı Nedenler (On İki Levha 2019).
- Kırmızı E, “Son Değişiklikler Çerçevesinde Kısa Çalışma Ödeneği Uygulaması” (2020) 15(164) Terazi Hukuk Dergisi 820-829.
- Klawitter S, “‘Die Betriebsrisikolehre–Eine Besonderheit des Arbeitsrechts?’ Besonderheiten des Arbeitsrechts?” (2022) Nomos Verlagsgesellschaft mbH&Co.KG 35-60.
- Kurt LM, Borçlunun Sorumlu Olmadığı Sonraki İmkânsızlık (TBK m. 136) (Yetkin 2016).
- Kurt R, 250 Soruda Koronavirüs (Covid-19) Sürecinde İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku (Seçkin 2020).
- Narmanlıoğlu Ü, Ferdi İş İlişkileri (Beta 2012).
- Narmanlıoğlu Ü, “Kanuni Süresinde Ücreti Ödenmeyen İşçinin İş Görmekten Kaçınabilme Hakkı (İmkânı)” (2012) (12) DEÜHFD 607-633.
- Nomer HN, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (Beta 2021).
- Oğuzman MK ve Öz MT, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt 1 (Vedat 2021).
- Oğuzman MK, Hizmet “İş” Akdinin Feshi (İsmail Akgün Matbaası 1955.
- Picker E, “Betriebsrisikolehre und Arbeitskampf: Thesen zu einer Rückbesinnung”, (1979) 34(9) JuristenZeitung 285-294.
- Seliçi Ö, Borçlar Kanununa Göre Sözleşmeden Doğan Sürekli Borç İlişkilerinin Sona Ermesi (Fakülteler Matbaası 1976).
- Senyen Kaplan ET, Bireysel İş Hukuku (Yetkin 2022).
- Senyen Kaplan ET, “İşçinin İş Görme Ediminin İfasını Engelleyen Nedenler ve Hukuki Sonuçları” Prof. Dr. Sarper Süzek’e Armağan C.1 (Beta 2011) 567-595.
- Serozan R, Baysal B ve Sanlı K, Serozan Borçlar Hukuku Genel Bölüm-İfa, İfa Engelleri, Haksız Zenginleşme (On İki Levha 2022).
- Soyer MP, “İşletme Rizikosu Teorisi ve Türk İş Hukuku” (1981) 2(2) DEÜHFD 101-126.
- Sümer HH, İş Hukuku Uygulamaları (Seçkin 2019).
- Süzek S, İş Hukuku (Beta 2018).
- Süzek S, İş Akdinin Askıya Alınmasının Genel Teorisi (Savaş 1989).
- Süzek S, “İş Akdinin Askıya Alınması ve Ücretsiz İzinler” (2007) 9(Özel Sayı) DEÜHFD 115-133.
- Şahin H, Mücbir Sebep Nedeniyle Borcun İfa Edilememesi (Yetkin 2020).
- Şenol HK, Borçlar Hukukunda Kısmi İmkânsızlık (On İki Levha 2016).
- Taşkent S, “İş Sözleşmesinin Askıya Alınması ve Ücretsiz İzin Uygulaması” 2006 (3) Sicil İHD 20-28.
- Tulukcu NB, “Yasal Değişiklikler Çerçevesinde Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği Uygulamasının Değerlendirilmesi” (2014) 9(91) Terazi Hukuk Dergisi 14-28.
- Tuncay C ve Ekmekçi Ö, Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri (Beta 2019).
- Tunçomağ K ve Centel T, İş Hukukunun Esasları (Beta 2018).
- Yaman R, “İş Sözleşmesinin Askıya Alınması ve Hukuki Sonuçları” (2016) Prof Dr. Fevzi Şahlanan’a Armağan C. II İÜHFM Özel Sayı 765-787.
- Yılmaz E, “‘Genel Kanun-Özel Kanun’ İlişkisi (Türk Borçlar Kanunu ve İş Kanunu Bağlamında)”, (2011) (22) Sicil İHD 22–31.
- Yorulmaz Ç, “Türk İş Hukukunda Zorlayıcı Neden Kapsamında Yeni Koronavirüs Salgınının Değerlendirilmesi” (2020) 28(3) Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1343-1382.
- Yuvalı E, “İş Hukukunda Zorlayıcı Neden ve Zorunlu Neden Kavramları ile Bu Kavramların İş Sözleşmesi Üzerindeki Etkileri” (2012) 12(3) Kamu-İş Dergisi 1-30.
- Yürekli S, “Çalışma Hayatında Koronavirüs (Covid-19) Salgınının Etkileri” (2020/2) 19(38) Covid-19 Hukuk Özel Sayısı İTÜSBD 34-61.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Hukuk (Diğer) |
| Bölüm | Research Article |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 12 Ocak 2024 |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Ocak 2024 |
| Gönderilme Tarihi | 20 Ekim 2023 |
| Kabul Tarihi | 27 Aralık 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 Cilt: YOK Sayı: 57 |
