1930’LARDA İKTİSADİ DEVLETÇİLİK, ŞİLEPÇİLİĞİN GELİŞMESİ VE SOSYETE ŞİLEP T.A.Ş.’NİN KURULUŞU
Yıl 2014,
Cilt: 13 Sayı: 25-26, 27 - 49, 15.04.2016
Nurşen Gürboğa
Murat Koraltürk
Öz
Bu makale iktisadi devletçiliğin denizcilik sektöründeki yansımasını bir şilepçilik
şirketi olan Sosyete Şilep T.A.Ş.’nin kuruluşuna odaklanarak incelemeyi amaçlamaktadır.
Makale bu bağlamda 1930’larda denizcilik sektöründeki iktisadi geliş-
meleri ve hükümet ile armatörlerin şilepçiliğe artan ihtiyacı karşılama girişimlerini
tartışmaktadır.
Kaynakça
- Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA) Fon Kodu: 30..18.1.2, Tarih: 21.04.1938,Yer No: 83.34..6. Fon Kodu: 30..01.0.0, Tarih: 17.02.1939,Yer No: 110.694..1. Fon Kodu: 30..18.1.2, Tarih: 28.08.1939,Yer No: 88.84..13. Fon Kodu: 30..10.0.0, Tarih: 05.02.1941,Yer No: 170.182..3.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, Devre: II, Cilt: 6, 19.02.1340/1924. Devre: III, Cilt: 11, 11.05.1929. Devre: V, Cilt: 18, 26.05.1937. Devre: V, Cilt: 20, 08.11.1937.
- “Türkler ve Türk Şirketleri Tarafından İştirâ Olunan Sefâinin Gümrük Resminden İstisnâsına Dâir Kânun”, Resmi Ceride, Sayı: 62 (5 Mart 1340/1924), s.2.
- “Türkiye İskele ve Limanları Arasında Posta Seferleri Hizmetinin Devlet İdaresine Alınmasına Dair Kanun”, Resmi Gazete, Sayı: 2151 (17 Temmuz 1932), s.1721-1722.
- “Deniz Yolları İşletmeye Dair Kanun”, Resmi Gazete, Sayı: 2419 (5 Haziran 1933), s. 2617-2619.
- “Devlet Denizyolları ve Devlet Limanlan İşletme Umum Mü- dürlüklerinin Teşkilât ve Vazifelerine Dair Kanun”, Resmi Gazete, Sayı: 4234 (16 Haziran 1939), s. 11978-11980.
- “Devlet Denizyolları İşletme Umum Müdürlüğü 1939 Malî Yılı Bütçesinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun”, Resmi Gazete, Sayı: 4472 (30 Mart 1940), s. 13565.
- 2inci 5 Yıllık Sanayi Planı, Başvekalet Matbaası, 1936. Ekonomi Bakanlığı’nın Parti Ekonomi Programına Göre Yaptığı İşler Hakkında Rapor, Ankara, 1935.
- İstanbul Limanı, İstanbul, Ekonomi Bakanlığı Yayını, 1935. Türk Ticaret Gemileri, İstanbul, İktisat Vekâleti Yayını, 1929.
- Cumhuriyet
- Deniz
- Altuğ, Ayet: Deniz Ulaştırması, İstanbul, D.Dz.Y. Basımevi, 1946.
- Arı, Kemal: “Mübadillerin Taşınması İşinin Türk Vapur Kumpanyalarına Verilmesi: Mübadele ve Ulusal Ekonomi Yaratma Çabaları”, Toplumsal Tarih, Sayı: 68 (Ağustos 1999), s. 12-17.
- Arı, Kemal: Türk Ticaret-i Bahriyesi ve Mübadele Gemileri, İzmir, Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi Yayınları, 2008.
- As, Efdal: Cumhuriyet Dönemi Ulaşım Politikaları (1923- 1960), Ankara, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, 2013.
- Celal Bayar’ın Söylev ve Demeçleri 1921-1938 Ekonomik Konulara Dair, Derleyen: Özel Şahingiray, İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1999.
- Demirbilek, Sinan: “Tek Parti Döneminde İnhisarlar (1923- 1946)”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, Cilt: XII, Sayı: 24 (2012), s.203-232.
- Eldem, Vedat Osmanlı İmparatorluğu’nun İktisadi Şartları Hakkında Bir Tetkik, Ankara, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1970.
- Gürboğa, Nurşen: Mine Workers, the Single Party Rule, and War: The Zonguldak Coal Basin as the Site of Contest, 1920- 1947, İstanbul, Ottoman Bank Archives and Research Centre, 2009.
- Güvendiren, Muhlise Yıldız: Türkiye Karasularında Deniz Ta- şımacılığı (1923-1939), İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Doktora Tezi, İstanbul, 2014.
- Hines, Walker D. ve diğerleri, Türkiye’nin İktisadi Bakımdan Umumi Bir Tetkiki 1933-1934, Cilt 4, Ankara, Köy Öğretmeni Matbaası, 1936.
- İnan, Afet: Devletçilik İlkesi ve Türkiye Cumhuriyetinin Birinci Sanayi Planı 1933, Ankara, TTK Yayını, 1972.
- Mazıcı, Nurşen: Celal Bayar: Başbakanlık Dönemi 1937-1939, İstanbul, Der Yayınları, 1996.
- Şabudak, Özcan: Unutulmuş Bir Devletçi İktisat Vekili Mustafa
- Şeref Özkan, İstanbul, Libra Kitapçılık ve Yayıncılık, 2009.
- Tekeli, İlhan, Selim İlkin: Uygulamaya Geçerken Türkiye’de Devletçiliğin Oluşumu, Ankara, ODTÜ Yayını, 1982.
- _________________ İktisadi Politikaları ve Uygulamalarıyla İkinci Dünya Savaşı Türkiye’si, Cilt 2, İstanbul, İletişim Yayınları, 2014.
- Tezel, Yahya Sezai: Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi (1923-1950), İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2002.
- Tuna, Serkan: “1932 ve 1933 Yıllarında Çıkarılan Deniz Nakliyatı Kanunları”, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi, Sayı: 2 (2002), s.309-326.
- Tural, M. Akif: Atatürk Devrinde İktisadi Yapılaşma ve Celal Bayar (1920-1938), Ankara, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1987.
- Tutel, Eser: Gemiler… Süvariler… İskeleler…, İstanbul, İleti- şim Yayınları, 2006.
- Varlı, Arzu: “Milli İktisat Politikalarında Süreklilik: Kabotaj Meselesi”, İskeleye Yanaşan...: Denizler, Gemiler, Denizciler, Der. Orhan Berent-Murat Koraltürk, İstanbul, İletişim Yayınları, 2013, s.349-367.
- Zaman, Ekrem Murat: Zonguldak Kömür Havzasının İki Yüzyılı, Ankara, TMMOB Maden Mühendisleri Odası Yayını, 2004, s.99-100.
Yıl 2014,
Cilt: 13 Sayı: 25-26, 27 - 49, 15.04.2016
Nurşen Gürboğa
Murat Koraltürk
Kaynakça
- Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA) Fon Kodu: 30..18.1.2, Tarih: 21.04.1938,Yer No: 83.34..6. Fon Kodu: 30..01.0.0, Tarih: 17.02.1939,Yer No: 110.694..1. Fon Kodu: 30..18.1.2, Tarih: 28.08.1939,Yer No: 88.84..13. Fon Kodu: 30..10.0.0, Tarih: 05.02.1941,Yer No: 170.182..3.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, Devre: II, Cilt: 6, 19.02.1340/1924. Devre: III, Cilt: 11, 11.05.1929. Devre: V, Cilt: 18, 26.05.1937. Devre: V, Cilt: 20, 08.11.1937.
- “Türkler ve Türk Şirketleri Tarafından İştirâ Olunan Sefâinin Gümrük Resminden İstisnâsına Dâir Kânun”, Resmi Ceride, Sayı: 62 (5 Mart 1340/1924), s.2.
- “Türkiye İskele ve Limanları Arasında Posta Seferleri Hizmetinin Devlet İdaresine Alınmasına Dair Kanun”, Resmi Gazete, Sayı: 2151 (17 Temmuz 1932), s.1721-1722.
- “Deniz Yolları İşletmeye Dair Kanun”, Resmi Gazete, Sayı: 2419 (5 Haziran 1933), s. 2617-2619.
- “Devlet Denizyolları ve Devlet Limanlan İşletme Umum Mü- dürlüklerinin Teşkilât ve Vazifelerine Dair Kanun”, Resmi Gazete, Sayı: 4234 (16 Haziran 1939), s. 11978-11980.
- “Devlet Denizyolları İşletme Umum Müdürlüğü 1939 Malî Yılı Bütçesinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun”, Resmi Gazete, Sayı: 4472 (30 Mart 1940), s. 13565.
- 2inci 5 Yıllık Sanayi Planı, Başvekalet Matbaası, 1936. Ekonomi Bakanlığı’nın Parti Ekonomi Programına Göre Yaptığı İşler Hakkında Rapor, Ankara, 1935.
- İstanbul Limanı, İstanbul, Ekonomi Bakanlığı Yayını, 1935. Türk Ticaret Gemileri, İstanbul, İktisat Vekâleti Yayını, 1929.
- Cumhuriyet
- Deniz
- Altuğ, Ayet: Deniz Ulaştırması, İstanbul, D.Dz.Y. Basımevi, 1946.
- Arı, Kemal: “Mübadillerin Taşınması İşinin Türk Vapur Kumpanyalarına Verilmesi: Mübadele ve Ulusal Ekonomi Yaratma Çabaları”, Toplumsal Tarih, Sayı: 68 (Ağustos 1999), s. 12-17.
- Arı, Kemal: Türk Ticaret-i Bahriyesi ve Mübadele Gemileri, İzmir, Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi Yayınları, 2008.
- As, Efdal: Cumhuriyet Dönemi Ulaşım Politikaları (1923- 1960), Ankara, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, 2013.
- Celal Bayar’ın Söylev ve Demeçleri 1921-1938 Ekonomik Konulara Dair, Derleyen: Özel Şahingiray, İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1999.
- Demirbilek, Sinan: “Tek Parti Döneminde İnhisarlar (1923- 1946)”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, Cilt: XII, Sayı: 24 (2012), s.203-232.
- Eldem, Vedat Osmanlı İmparatorluğu’nun İktisadi Şartları Hakkında Bir Tetkik, Ankara, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1970.
- Gürboğa, Nurşen: Mine Workers, the Single Party Rule, and War: The Zonguldak Coal Basin as the Site of Contest, 1920- 1947, İstanbul, Ottoman Bank Archives and Research Centre, 2009.
- Güvendiren, Muhlise Yıldız: Türkiye Karasularında Deniz Ta- şımacılığı (1923-1939), İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Doktora Tezi, İstanbul, 2014.
- Hines, Walker D. ve diğerleri, Türkiye’nin İktisadi Bakımdan Umumi Bir Tetkiki 1933-1934, Cilt 4, Ankara, Köy Öğretmeni Matbaası, 1936.
- İnan, Afet: Devletçilik İlkesi ve Türkiye Cumhuriyetinin Birinci Sanayi Planı 1933, Ankara, TTK Yayını, 1972.
- Mazıcı, Nurşen: Celal Bayar: Başbakanlık Dönemi 1937-1939, İstanbul, Der Yayınları, 1996.
- Şabudak, Özcan: Unutulmuş Bir Devletçi İktisat Vekili Mustafa
- Şeref Özkan, İstanbul, Libra Kitapçılık ve Yayıncılık, 2009.
- Tekeli, İlhan, Selim İlkin: Uygulamaya Geçerken Türkiye’de Devletçiliğin Oluşumu, Ankara, ODTÜ Yayını, 1982.
- _________________ İktisadi Politikaları ve Uygulamalarıyla İkinci Dünya Savaşı Türkiye’si, Cilt 2, İstanbul, İletişim Yayınları, 2014.
- Tezel, Yahya Sezai: Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi (1923-1950), İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2002.
- Tuna, Serkan: “1932 ve 1933 Yıllarında Çıkarılan Deniz Nakliyatı Kanunları”, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi, Sayı: 2 (2002), s.309-326.
- Tural, M. Akif: Atatürk Devrinde İktisadi Yapılaşma ve Celal Bayar (1920-1938), Ankara, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1987.
- Tutel, Eser: Gemiler… Süvariler… İskeleler…, İstanbul, İleti- şim Yayınları, 2006.
- Varlı, Arzu: “Milli İktisat Politikalarında Süreklilik: Kabotaj Meselesi”, İskeleye Yanaşan...: Denizler, Gemiler, Denizciler, Der. Orhan Berent-Murat Koraltürk, İstanbul, İletişim Yayınları, 2013, s.349-367.
- Zaman, Ekrem Murat: Zonguldak Kömür Havzasının İki Yüzyılı, Ankara, TMMOB Maden Mühendisleri Odası Yayını, 2004, s.99-100.