Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşiv Belgelerine Göre Hatay Meselesinin Cenevre’ye Taşınması ve Çözümlenmesi (1936-1939)

Yıl 2023, Cilt: 17 Sayı: 33, 1 - 20, 19.12.2023
https://doi.org/10.19060/gav.1405643

Öz

Tarihte 1918-1939 yılları arasını kapsayan, dünyada küresel olduğu gibi bölgesel etkileriyle de uzun ve kısa vadede siyasal eğilimler, dengeler ve güç merkezleri üzerinde belirleyici oranda büyük etkiler yaratmış olan süreç Türk dış politikasında da önemli bazı sorunların odağa taşınmasına yol açmıştır. Bu iki savaş arası dönemde Türk dış politikasının önemli konuları arasında Hatay meselesi de yer almıştır. Sorunun kesin çözüme kavuşmasında ulusal, yerel ve uluslararası ölçekte basın-yayın yoluyla propaganda oluşturma, kültürel etki yaratma gibi yöntemlerin yanı sıra siyasi/diplomatik anlamda da oldukça etkin ve direngen birçok çaba gösterilmiştir. Nitekim Türkiye’nin Hatay’ın önce bağımsızlığı daha sonra ise Türkiye’ye iltihakına giden süreçte gösterdiği diplomatik başarı özellikle Türk Dışişleri Bakanlığı Diplomatik Arşivinde tasnif edilmiş önemli birçok evrak üzerinden incelenebilmektedir. Hatay meselesi farklı türden arşiv belgeleri çerçevesinde ele alınmış çok sayıda akademik ve bilimsel çalışma kapsamında incelenmiş olmasına karşın bu çalışma Hatay meselesi ile ilgili daha önce ortaya konulmuş yayınlarda yer almayan Türk Dışişleri Bakanlığı Diplomatik Arşivinde bulunan belgelerin konu çerçevesinde incelenmesi ve yorumlanmasına odaklanmıştır. Çalışmada söz konusu arşiv belgeleri ekseninde Hatay meselesinin çözümü bağlamında ortaya konulması amaç edinilmiştir. Bu bağlamda sorunun çözümüne giden yolda Atatürk’ün hassasiyetle altını çizdiği yurtta sulh ve cihanda sulh mottosunun esas alındığı Türk dışişlerinin diplomatik başarısı kayıtlar üzerinden incelemeye alınacaktır.

Kaynakça

  • Arşiv Kaynakları: T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA)
  • BCA, 490.1.0.0/594.53.1.BCA, 030.10.10.0/22.501.23.BCA, 30.10.0.0/224-510-12. BCA, 30.18.1.2/71-1-2.BCA,30.10.0.0/222.499.4.BCA,30.18.1.2/71.4.15.BCA,490.1.0.0/3.15.44.
  • BCA,030.10.10.0/22.501.23.BCA, 030.10.0.0/223.502.5.BCA, 30.10.0.0/224-510-12.
  • Cumhurbaşkanlığı Arşivi (CA): CA A IV-18-C, D 74-1, F-33-15.CA A IV-18-C, D 74-1, F-27.CA A IV-18-C, D 74-1, F-28.CA A IV-18-C, D 74-1, F-28-2.
  • Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşivi (TDA): TDA571/34993/138024/15.TDA,571/34993/138024/12.TDA,571/34993/138024/.
  • TDA,571/34993/138024/10.TDA,571/34993/13802411.TDA,571/35231/138611/31.
  • TDA,37245/149513,33.TDA501/31963/125879/28.TDA,501/31963/125879/29.
  • TDA,501/32041/126175,/21.TDA,571/34993/138024.TDA,571/34993/138024/3.
  • TDA,571/34993/138024/4.TDA,571/34993/138024/6.TDA,5520/20164/17565/1.
  • T D A , 5 6 6 / 2 5 0 / 2 1 5 5 / 8 . T D A / 5 3 4 / 3 4 3 9 8 / 1 5 0 2 5 7 / 3 1 . T D A / 3 1 9 6 3 / 1 3 0 4 0 3 / 7 . TDA571,34993/138024/5.
  • Resmi Kaynaklar: TBMM Zabıt Ceridesi, D 5, C 13, 1936, TBMM Zabıt Ceridesi, C 20, D, V, 1 Kasım 1937.
  • Süreli Yayınlar: Akşam, Atayolu, Cumhuriyet, Kurun, Milliyet, Son Posta, Ulus, Yenigün.
  • Araştırma ve İnceleme Eserler: ADA, Serhan, Türk Fransız İlişkilerinde Hatay Sorunu (1918-1939), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2005.
  • ASKER, Ahmet “Misak-ı Milli’den Anavatan’a: Sancak Meselesi ve Çözümü”, Yeni Türkiye, 93/2017, s.1105-1116.
  • Atatürk’ün Bütün Eserleri, C.28, Kaynak Yayınları, İstanbul, 2015.
  • Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, C 1-3, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 2006.
  • BİRSEL, Haktan- ÖZKAYA Duman, Olcay, “Le Sandjak Est Turc (Sancak Türk’tür) Broşüründe İskenderun Sancağı Sorunsalı”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 49, Güz 2012, s. 343-366.
  • ÇELENK, Selim, Hatay’ın Kurtuluş Mücadelesi Anıları, Antakya, 1997.
Toplam 18 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Türk Dış Politikası, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, Siyasi Tarih (Diğer)
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Olcay Özkaya 0000-0002-8907-6997

Volkan Payaslı 0000-0002-7495-9711

Erken Görünüm Tarihi 16 Aralık 2023
Yayımlanma Tarihi 19 Aralık 2023
Yayımlandığı Sayı Yıl 2023 Cilt: 17 Sayı: 33

Kaynak Göster

APA Özkaya, O., & Payaslı, V. (2023). Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşiv Belgelerine Göre Hatay Meselesinin Cenevre’ye Taşınması ve Çözümlenmesi (1936-1939). Gazi Akademik Bakış, 17(33), 1-20. https://doi.org/10.19060/gav.1405643
AMA Özkaya O, Payaslı V. Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşiv Belgelerine Göre Hatay Meselesinin Cenevre’ye Taşınması ve Çözümlenmesi (1936-1939). Gazi Akademik Bakış. Aralık 2023;17(33):1-20. doi:10.19060/gav.1405643
Chicago Özkaya, Olcay, ve Volkan Payaslı. “Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşiv Belgelerine Göre Hatay Meselesinin Cenevre’ye Taşınması Ve Çözümlenmesi (1936-1939)”. Gazi Akademik Bakış 17, sy. 33 (Aralık 2023): 1-20. https://doi.org/10.19060/gav.1405643.
EndNote Özkaya O, Payaslı V (01 Aralık 2023) Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşiv Belgelerine Göre Hatay Meselesinin Cenevre’ye Taşınması ve Çözümlenmesi (1936-1939). Gazi Akademik Bakış 17 33 1–20.
IEEE O. Özkaya ve V. Payaslı, “Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşiv Belgelerine Göre Hatay Meselesinin Cenevre’ye Taşınması ve Çözümlenmesi (1936-1939)”, Gazi Akademik Bakış, c. 17, sy. 33, ss. 1–20, 2023, doi: 10.19060/gav.1405643.
ISNAD Özkaya, Olcay - Payaslı, Volkan. “Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşiv Belgelerine Göre Hatay Meselesinin Cenevre’ye Taşınması Ve Çözümlenmesi (1936-1939)”. Gazi Akademik Bakış 17/33 (Aralık 2023), 1-20. https://doi.org/10.19060/gav.1405643.
JAMA Özkaya O, Payaslı V. Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşiv Belgelerine Göre Hatay Meselesinin Cenevre’ye Taşınması ve Çözümlenmesi (1936-1939). Gazi Akademik Bakış. 2023;17:1–20.
MLA Özkaya, Olcay ve Volkan Payaslı. “Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşiv Belgelerine Göre Hatay Meselesinin Cenevre’ye Taşınması Ve Çözümlenmesi (1936-1939)”. Gazi Akademik Bakış, c. 17, sy. 33, 2023, ss. 1-20, doi:10.19060/gav.1405643.
Vancouver Özkaya O, Payaslı V. Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşiv Belgelerine Göre Hatay Meselesinin Cenevre’ye Taşınması ve Çözümlenmesi (1936-1939). Gazi Akademik Bakış. 2023;17(33):1-20.

Gazi Akademik Bakış Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.