Öz
Turkey's agriculture, industry, trade, tourism, transportation, education, health, finance, etc. Izmir, one of the developed provinces in terms of activities, has always hosted a dense population depending on its socioeconomic characteristics. The population of Izmir, which was 526,005 in 1927, when the first census of the Republic was carried out, exceeded one million in 1960 due to industrial migration movements after 1950, and reached 4,462,056 by 2022.
In this study, the change and transformation of the population of Izmir province from 1927 to the present was examined within the scope of population geography. For this purpose, the historical development of the population of Izmir, its increase rate by periods, rural-urban population ratio, gender and age structure, migration movements, etc., and demographic factors are included. The study provides an idea about the extent of demographic development and transformation experienced by the province of Izmir, which has had national and regional importance for approximately one hundred years.
Anahtar Kelimeler
Izmir Population development Settlement Demographic analysis.
Kaynakça
- Ayhan, F. (2020). Afyonkarahisar’ın nüfus coğrafyası özellikleri, Journal of Awareness (JoA), 5(3), 401-426.
- Başıbüyük, A. (2005). Doğu Anadolu Bölgesinde ortalama hane halkı büyüklüklerinin dağılışı, Doğu Coğrafya Dergisi, 10(13), 273-290.
- Başol, K. (1984). Demografi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yayın No:6.
- Behar, C. (1996). Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye’nin nüfusu (1500 – 1927). Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü Yayınları.
- Berber, F. & Özekmekçi, M. M. (2021). 19. Yüzyılın ilk yarısında İzmir nüfusunun kaynakları, Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 8(3), 1066-1086.
- Bilgi, N. (2022). İşgal Öncesi İzmir Nüfusu, International Aegean Coferences on Social Sciences & Humanities – VI.
- Bostan, H. & Sertkaya Doğan, Ö. (2019). Türkiye’nin demografik dönüşümü ve nüfus projeksiyonlarına göre fırsatlar, Doğu Coğrafya Dergisi, 24(41), s:61-90. DOI: 10.17295/ataunidcd.535018
- Coşan, B. (2022). Türkiye’de doğurganlığın değişimi: sosyal politika açısından riskler ve fırsatlar. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 22 (56), 597- 617. DOI:10.21560/spcd.vi.963155.
- Diler, Z. (2021). Küre ilçesinde (Kastamonu) nüfus özellikleri. USOBED Uluslararası Batı Karadeniz Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi. 5(2), 251-269.
- Doğan, M. (2013). Türkiye sanayileşme sürecine genel bir bakış, Marmara Coğrafya Dergisi, (28), 211 – 231.
- Işık, Ş. (2009) 1995 – 2000 döneminde İzmir’e yönelik göçler, Türk Coğrafya Dergisi, (52), 9-16.
- Işık, Ş. (1999). İzmir’e yönelik göçlerin coğrafi boyutları, Türk Coğrafya Dergisi, (34), 383 – 405.
- İbrahim, C. (1891). Aydın vilayetine mahsus salname: 1308 Hicri, 1307 Mali, Matbaa-i Vilayet.
- Karademir, D. & Doğan, M. (2019) Suriyeli mültecilerin mekânsal analizi: Şanlıurfa örneği. Coğrafya Dergisi. 0 (39): 111 – 124. DOI: 10.26650/JGEOG2019-0053.
- Karal, E. Z. (1995). Osmanlı İmparatorluğunda ilk nüfus sayımı. Ankara: DİE Yayınları.
- Kocadağlı Yaman, A. (2013). Nüfus coğrafyası açısından bir inceleme: Beypazarı, İstanbul University Journal of Sociology, 3 (27), 41-72.
- Köse, M. & Sertkaya Doğan, Ö. (2022). Nüfus politikaları bağlamında Türkiye nüfusunun demografik dönüşümü, yapısal değişimi ve geleceği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (74), 247-267. DOI: 10.51290/dpusbe.1152311.
- Oran, B. (2002). Türk Dış Politikası: Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Südaş, İ. & Mutluer, M. (2013). Beşeri ve Ekonomik Özellikler Açısından İzmir. E. Öner (Editör), Prof. Dr. Asaf Koçman’a Armağan içinde (ss. 1-19). İzmir: Ege Üniversitesi Yayınları.
- Şahin, C. (2016). Türkiye Nüfusu. M. Hayır Kanat (Editör), Türkiye Coğrafyası ve Jeopolitiği içinde (ss. 220 - 248). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Şahin, S. (2018). Geçmiş, Günümüz ve Gelecekte Nüfus Gerçeği. İstanbul: Pegem Akademi Yayınları. Tepealtı, F. (2022). Nüfus ve yerleşme perspektifinde Menemen ilçesinde arazi dağılışı ve tarımsal üretim. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 10(2): 418-427.
- TÜİK, (2023). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları 2022, TÜİK Haber Bülteni.
- TÜİK (2023). Göç istatistikleri.
- Üçoş, Z. (2017). Silivri şehrinin yerleşme tarihi ve mesken özellikleri, Marmara Coğrafya Dergisi, (35), 110 – 121.
- Ünal, Ç. (2020) İzmir’in göç analizi (2008 -2018), Doğu Coğrafya Dergisi, (43), 195 – 208.
- Ünal, N. (2013). İzmir ve Selanik liman kentlerinin gelişim süreçlerinin karşılaştırmalı analizi (1650 -1750). Yayımlanmış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
- Yakar, M. & Yazıcı, H. (2009). Afyonkarahisar kentinde göçlerin seçkinlik yaklaşımı ile analizi (1990 – 2000). Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (20), 155-172.
Öz
Türkiye’nin tarım, sanayi, ticaret, turizm, ulaşım, eğitim, sağlık, finans vb. faaliyetler bakımından gelişmiş illerinden biri olan İzmir, sahip olduğu sosyoekonomik özelliklere bağlı olarak her dönem yoğun nüfusu barındırmıştır. Cumhuriyet’in ilk nüfus sayımının yapıldığı 1927 yılında 526.005 olan İzmir’in nüfusu 1950 yılından sonra sanayiye bağlı olarak göç hareketlerinin etkisiyle 1960 yılında bir milyonu aşarken 2022 yılı itibariyla 4.462.056’a ulaşmıştır.
Bu çalışmada İzmir ili nüfusunun 1927 yılından günümüze kadar geçirdiği değişim ve dönüşüm nüfus coğrafyası kapsamında incelenmiştir. Bu amaçla İzmir’e ait nüfusun tarihi gelişimi, dönemler itibariyla artış hızı, kır-kent nüfus oranı, cinsiyet ve yaş yapısı, göç hareketleri vb. demografik unsurlara yer verilmiştir. Yapılan çalışma ulusal ve bölgesel çapta öneme sahip olan İzmir ilinin yaklaşık yüz yıllık dönemde yaşadığı demografik gelişim ve dönüşümün boyutu hakkında fikir verir niteliktedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ayhan, F. (2020). Afyonkarahisar’ın nüfus coğrafyası özellikleri, Journal of Awareness (JoA), 5(3), 401-426.
- Başıbüyük, A. (2005). Doğu Anadolu Bölgesinde ortalama hane halkı büyüklüklerinin dağılışı, Doğu Coğrafya Dergisi, 10(13), 273-290.
- Başol, K. (1984). Demografi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yayın No:6.
- Behar, C. (1996). Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye’nin nüfusu (1500 – 1927). Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü Yayınları.
- Berber, F. & Özekmekçi, M. M. (2021). 19. Yüzyılın ilk yarısında İzmir nüfusunun kaynakları, Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 8(3), 1066-1086.
- Bilgi, N. (2022). İşgal Öncesi İzmir Nüfusu, International Aegean Coferences on Social Sciences & Humanities – VI.
- Bostan, H. & Sertkaya Doğan, Ö. (2019). Türkiye’nin demografik dönüşümü ve nüfus projeksiyonlarına göre fırsatlar, Doğu Coğrafya Dergisi, 24(41), s:61-90. DOI: 10.17295/ataunidcd.535018
- Coşan, B. (2022). Türkiye’de doğurganlığın değişimi: sosyal politika açısından riskler ve fırsatlar. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 22 (56), 597- 617. DOI:10.21560/spcd.vi.963155.
- Diler, Z. (2021). Küre ilçesinde (Kastamonu) nüfus özellikleri. USOBED Uluslararası Batı Karadeniz Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi. 5(2), 251-269.
- Doğan, M. (2013). Türkiye sanayileşme sürecine genel bir bakış, Marmara Coğrafya Dergisi, (28), 211 – 231.
- Işık, Ş. (2009) 1995 – 2000 döneminde İzmir’e yönelik göçler, Türk Coğrafya Dergisi, (52), 9-16.
- Işık, Ş. (1999). İzmir’e yönelik göçlerin coğrafi boyutları, Türk Coğrafya Dergisi, (34), 383 – 405.
- İbrahim, C. (1891). Aydın vilayetine mahsus salname: 1308 Hicri, 1307 Mali, Matbaa-i Vilayet.
- Karademir, D. & Doğan, M. (2019) Suriyeli mültecilerin mekânsal analizi: Şanlıurfa örneği. Coğrafya Dergisi. 0 (39): 111 – 124. DOI: 10.26650/JGEOG2019-0053.
- Karal, E. Z. (1995). Osmanlı İmparatorluğunda ilk nüfus sayımı. Ankara: DİE Yayınları.
- Kocadağlı Yaman, A. (2013). Nüfus coğrafyası açısından bir inceleme: Beypazarı, İstanbul University Journal of Sociology, 3 (27), 41-72.
- Köse, M. & Sertkaya Doğan, Ö. (2022). Nüfus politikaları bağlamında Türkiye nüfusunun demografik dönüşümü, yapısal değişimi ve geleceği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (74), 247-267. DOI: 10.51290/dpusbe.1152311.
- Oran, B. (2002). Türk Dış Politikası: Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Südaş, İ. & Mutluer, M. (2013). Beşeri ve Ekonomik Özellikler Açısından İzmir. E. Öner (Editör), Prof. Dr. Asaf Koçman’a Armağan içinde (ss. 1-19). İzmir: Ege Üniversitesi Yayınları.
- Şahin, C. (2016). Türkiye Nüfusu. M. Hayır Kanat (Editör), Türkiye Coğrafyası ve Jeopolitiği içinde (ss. 220 - 248). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Şahin, S. (2018). Geçmiş, Günümüz ve Gelecekte Nüfus Gerçeği. İstanbul: Pegem Akademi Yayınları. Tepealtı, F. (2022). Nüfus ve yerleşme perspektifinde Menemen ilçesinde arazi dağılışı ve tarımsal üretim. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 10(2): 418-427.
- TÜİK, (2023). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları 2022, TÜİK Haber Bülteni.
- TÜİK (2023). Göç istatistikleri.
- Üçoş, Z. (2017). Silivri şehrinin yerleşme tarihi ve mesken özellikleri, Marmara Coğrafya Dergisi, (35), 110 – 121.
- Ünal, Ç. (2020) İzmir’in göç analizi (2008 -2018), Doğu Coğrafya Dergisi, (43), 195 – 208.
- Ünal, N. (2013). İzmir ve Selanik liman kentlerinin gelişim süreçlerinin karşılaştırmalı analizi (1650 -1750). Yayımlanmış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
- Yakar, M. & Yazıcı, H. (2009). Afyonkarahisar kentinde göçlerin seçkinlik yaklaşımı ile analizi (1990 – 2000). Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (20), 155-172.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Nüfus Coğrafyası |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2023 |
| Gönderilme Tarihi | 17 Kasım 2023 |
| Kabul Tarihi | 11 Aralık 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 7 Sayı: 2 |
Dergiye gönderilen tüm makaleler, değerlendirme sürecinden önce intihal programıyla kontrol edilmektedir.
USOBED Dergisi, Creative Commons Atıf-Gayri Ticari 4.0 Uluslararası (CC BY-NC 4.0) altında çalışmaktadır. https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/deed.tr