Milli Eğitim Dergisi

Abstract

Çocukların sanatsal etkinliklerini gelişim dönemlerine göre değerlendirmek önemlidir ancak, gelişim sürecinin tek yönü olmadığı için sanatsal gelişim kadar bilişsel gelişimi de izlemek gerekir. Dolayısıyla, Viktor Lowenfeld’in sanatsal gelişim evreleri ile Jean Piaget’nin bilişsel gelişim evreleri dikkate alınarak, öğrencilerin gelişimlerini izlemek mümkündür. 13 yaş civarı Lowenfeld’e göre kritik bir evre olduğu için, öğrencilerin hem sanatsal hem de bilişsel gelişimlerini izleyerek onları desteklemek önemlidir. Bu araştırmanın amacı, 13 yaş çocuk çizimlerinin Lowenfeld ve Piaget’in ilgili gelişim evrelerini dikkate alarak, sanatsal ve bilişsel gelişimlerini belirlemektir. Bu amaçla, araştırmanın örneklemini oluşturan ilköğretim 7. Sınıfta öğrenim gören 13 yaş seviyesi öğrencilerin yaptığı 61 resim incelenmiştir. Nitel yöntemde yapılan bu araştırma, doküman analiz tekniğinde “görsel analiz” türünde gerçekleştirilmiştir. Toplanan veriler betimsel analiz, içerik analizi, korelasyon analizi, regresyon analizi ve t-test tekniğiyle incelenmiştir. Araştırma sonucunda, öğrencilerin sanatsal ve bilişsel gelişimleri, içinde bulundukları evreyi ağırlıkla yansıtmakla birlikte, dönemsel geçiş açısından bir önceki gelişim evre özelliklerini de içerdiği bulgusuna ulaşılmıştır. Ayrıca, öğrencilerin sanatsal gelişiminin bilişsel gelişimlerinden daha hızlı ilerlediği bulunmuştur. 13 yaş öğrencilerin çizimlerinde gözlemlenen sanatsal gelişim ögeleri ile bilişsel gelişim ögeleri arasında bulunan anlamlı ilişkiye bağlı olarak, bu yaşlarda gözlemlenen sanatsal gelişmenin, çocuklardaki bilişsel gelişmenin de anlamlı bir yordayıcısı olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Cinsiyet değişkeninin ise, bu yaş çocukların sanat ve biliş gelişiminde önemli bir rolü olmadığı bulunmuştur. Bu sonuca göre, eğitimcilerin 13 yaş öğrenci çizimlerini değerlendirirken, dönem özelliklerini dikkate alması ancak bu özellikleri kesin, değişmez bir çerçeve içinde görmemeleri önerilmiştir. Buna ek olarak, sanatsal gelişimin bilişsel gelişimi desteklediği için, bütünsel gelişim adına, sanatsal etkinliklere öğretim programlarında daha çok yer verilmesi önerilmiştir.